古诗词大全

热度:275 作者: [汉朝] 司马迁
类型:|八年级上册语文古诗

  文帝之后六年,匈奴大入边。乃以宗正刘礼为将军,军霸上;祝兹侯徐厉为将军,军棘门;以河内守亚夫为将军,军细柳:以备胡。

  上自劳军。至霸上及棘门军,直驰入,将以下骑送迎。已而之细柳军,军士吏被甲,锐兵刃,彀弓弩,持满。天子先驱至,不得入。先驱曰:“天子且至!”军门都尉曰:“将军令曰:‘军中闻将军令,不闻天子之诏。’”居无何,上至,又不得入。于是上乃使使持节诏将军:“吾欲入劳军。”亚夫乃传言开壁门。壁门士吏谓从属车骑曰:“将军约,军中不得驱驰。”于是天子乃按辔徐行。至营,将军亚夫持兵揖曰:“介胄之士不拜,请以军礼见。”天子为动,改容式车。使人称谢:“皇帝敬劳将军。”成礼而去。

  既出军门,群臣皆惊。文帝曰:“嗟呼,此真将军矣!曩者霸上、棘门军,若儿戏耳,其将固可袭而虏也。至于亚夫,可得而犯邪?”称善者久之。

  汉文帝后元六年,匈奴大规模侵入汉朝边境。于是,朝廷任命宗正官刘礼为将军,驻军在霸上;祝兹侯徐厉为将军,驻军在棘门;委派河内郡太守周亚夫为将军,驻军细柳,以防备胡人侵扰。
  文帝亲自去慰劳军队。到了霸上和棘门的军营,直接奔驰进入,从将军到下属军官都骑马迎进送出。不久文帝到达细柳军营,军中的将士都披挂铠甲,手拿锐利的兵器,张开弓弩,拉满弓弦。天子的先导跑到军营,不能进入。先导说:“天子就快到了!”把守军门的都尉说:“将军命令说‘军中只听将军的命令,不听天子的诏令’。”过了不久,文帝到达,又不能进入。于是文帝就派使臣持符节诏令将军说:“我要进营慰劳军队。”周亚夫这才传令打开军营大门。守卫营门的军官对文帝的随从车骑人员说:“将军有规定,军营中不准车马奔跑。”于是天子就拉紧缰绳缓慢行进。到了军营中心,将军周亚夫手拿武器拱手说:“穿铠甲、戴头盔的将士不能跪拜,请允许我用军礼参见皇上。”天子深受感动,面容变得庄重,靠在车前横木上向官兵致敬。派人向周亚夫致意说:“皇帝敬重地慰劳将军。”慰劳礼仪结束后离去。
  出了细柳营军门,群臣都很惊讶。文帝说:“啊,这才是真正的将军呀!以前在霸上、棘门军营看到的,简直像儿戏,他们的将军未来一定会遭受袭击而被俘虏;至于周亚夫,怎么可能冒犯他呢!”称赞了周亚夫很久。

zhōu jun1 liǔ
[ [ hàn cháo ] ] qiān
             wén zhī hòu liù nián xiōng biān nǎi zōng zhèng liú wéi jiāng jun1 jun1 shàng zhù hóu wéi jiāng jun1 jun1 mén nèi shǒu wéi jiāng jun1 jun1 liǔ bèi       
             shàng láo jun1 zhì shàng mén jun1 zhí chí jiāng xià sòng yíng ér zhī liǔ jun1 jun1 shì bèi jiǎ ruì bīng rèn gòu gōng chí mǎn tiān xiān zhì xiān yuē tiān qiě zhì jun1 mén dōu wèi yuē jiāng jun1 lìng yuē jun1 zhōng wén jiāng jun1 lìng wén tiān zhī zhào shàng zhì yòu shì shàng nǎi shǐ 使 shǐ 使 chí jiē zhào jiāng jun1 láo jun1 nǎi chuán yán kāi mén mén shì wèi cóng shǔ chē yuē jiāng jun1 yuē jun1 zhōng chí shì tiān nǎi àn pèi háng zhì yíng jiāng jun1 chí bīng yuē jiè zhòu zhī shì bài qǐng jun1 jiàn tiān wéi dòng gǎi róng shì chē shǐ 使 rén chēng xiè huáng jìng láo jiāng jun1 chéng ér       
             chū jun1 mén qún chén jiē jīng wén yuē jiē zhēn jiāng jun1 nǎng zhě shàng mén jun1 ruò ér ěr jiāng ér zhì ér fàn xié chēng shàn zhě jiǔ zhī
热度:271 作者: [汉朝] 司马迁
类型:写山|写马|写人|美人|渡江|悲歌|

项王军壁垓下,兵少食尽,汉军及诸侯兵围之数重。

夜闻汉军四面皆楚歌,项王乃大惊曰:“汉皆已得楚乎?是何楚人之多也!”项王则夜起,饮帐中。

有美人名虞,常幸从;骏马名骓,常骑之。

于是项王乃悲歌慷慨,自为诗曰:“力拔山兮气盖世,时不利兮骓不逝。

骓不逝兮可奈何,虞兮虞兮奈若何!”歌数阕,美人和之。

项王泣数行下,左右皆泣,莫能仰视。

于是项王乃上马骑,麾下壮士骑从者八百余人,直夜溃围南出,驰走。

平明,汉军乃觉之,令骑将灌婴以五千骑追之。

项王渡淮,骑能属者百余人耳。

项王至阴陵,迷失道,问一田父,田父绐曰“左”。

左,乃陷大泽中。

以故汉追及之。

项王乃复引兵而东,至东城,乃有二十八骑。

汉骑追者数千人。

项王自度不得脱。

谓其骑曰:“吾起兵至今八岁矣,身七十余战,所当者破,所击者服,未尝败北,遂霸有天下。

然今卒困于此,此天之亡我,非战之罪也。

今日固决死,愿为诸君快战,必三胜之,为诸君溃围,斩将,刈旗,令诸君知天亡我,非战之罪也。

” 乃分其骑以为四队,四向。

汉军围之数重。

项王谓其骑曰:“吾为公取彼一将。

”令四面骑驰下,期山东为三处。

于是项王大呼驰下,汉军皆披靡,遂斩汉一将。

是时,赤泉侯为骑将,追项王,项王瞋目而叱之,赤泉侯人马俱惊,辟易数里。

与其骑会为三处。

汉军不知项王所在,乃分军为三,复围之。

项王乃驰,复斩汉一都尉,杀数十百人,复聚其骑,亡其两骑耳。

乃谓其骑曰:“何如?”骑皆伏曰:“如大王言。

” 于是项王乃欲东渡乌江。

乌江亭长檥船待,谓项王曰:“江东虽小,地方千里,众数十万人,亦足王也。

愿大王急渡。

今独臣有船,汉军至,无以渡。

”项王笑曰:“天之亡我,我何渡为!且籍与江东子弟八千人渡江而西,今无一人还,纵江东父兄怜而王我,我何面目见之?纵彼不言,籍独不愧于心乎?”乃谓亭长曰:“吾知公长者。

吾骑此马五岁,所当无敌,尝一日行千里,不忍杀之,以赐公。

”乃令骑皆下马步行,持短兵接战。

独籍所杀汉军数百人。

项王身亦被十余创。

顾见汉骑司马吕马童,曰:“若非吾故人乎?”马童面之,指王翳曰:“此项王也。

”项王乃曰:“吾闻汉购我头千金,邑万户,吾为若德。

”乃自刎而死。

王翳取其头,余骑相蹂践争项王,相杀者数十人。

最其后,郎中骑杨喜,骑司马吕马童,郎中吕胜、杨武各得其一体。

xiàng zhī
[ [ hàn cháo ] ] qiān
xiàng wáng jun1 gāi xià , , bīng shǎo shí jìn , , hàn jun1 zhū hóu bīng wéi zhī shù zhòng       
wén hàn jun1 miàn jiē chǔ , , xiàng wáng nǎi jīng yuē : : hàn jiē chǔ ? ? shì chǔ rén zhī duō ! ! xiàng wáng , , yǐn zhàng zhōng       
yǒu měi rén míng , , cháng xìng cóng ; ; jun4 míng zhuī , , cháng zhī       
shì xiàng wáng nǎi bēi kāng kǎi , , wéi shī yuē : : shān gài shì , , shí zhuī shì       
zhuī shì nài , , nài ruò ! ! shù què , , měi rén zhī       
xiàng wáng shù háng xià , , zuǒ yòu jiē , , néng yǎng shì       
shì xiàng wáng nǎi shàng , , huī xià zhuàng shì cóng zhě bǎi rén , , zhí kuì wéi nán chū , , chí zǒu       
píng míng , , hàn jun1 nǎi jiào zhī , , lìng jiāng guàn yīng qiān zhuī zhī       
xiàng wáng huái , , néng shǔ zhě bǎi rén ěr       
xiàng wáng zhì yīn líng , , shī dào , , wèn tián , , tián dài yuē zuǒ       
zuǒ , , nǎi xiàn zhōng       
hàn zhuī zhī       
xiàng wáng nǎi yǐn bīng ér dōng , , zhì dōng chéng , , nǎi yǒu èr shí       
hàn zhuī zhě shù qiān rén       
xiàng wáng tuō       
wèi yuē : : bīng zhì jīn suì , , shēn shí zhàn , , suǒ dāng zhě , , suǒ zhě , , wèi cháng bài běi , , suí yǒu tiān xià       
rán jīn kùn , , tiān zhī wáng , , fēi zhàn zhī zuì       
jīn jué , , yuàn wéi zhū jun1 kuài zhàn , , sān shèng zhī , , wéi zhū jun1 kuì wéi , , zhǎn jiāng , , , , lìng zhū jun1 zhī tiān wáng , , fēi zhàn zhī zuì       
       nǎi fèn wéi duì , , xiàng       
hàn jun1 wéi zhī shù zhòng       
xiàng wáng wèi yuē : : wéi gōng jiāng       
lìng miàn chí xià , , shān dōng wéi sān chù       
shì xiàng wáng chí xià , , hàn jun1 jiē , , suí zhǎn hàn jiāng       
shì shí , , chì quán hóu wéi jiāng , , zhuī xiàng wáng , , xiàng wáng tián ér chì zhī , , chì quán hóu rén jīng , , shù       
huì wéi sān chù       
hàn jun1 zhī xiàng wáng suǒ zài , , nǎi fèn jun1 wéi sān , , wéi zhī       
xiàng wáng nǎi chí , , zhǎn hàn dōu wèi , , shā shù shí bǎi rén , , , , wáng liǎng ěr       
nǎi wèi yuē : : ? ? jiē yuē : : wáng yán       
       shì xiàng wáng nǎi dōng jiāng       
jiāng tíng zhǎng chuán dài , , wèi xiàng wáng yuē : : jiāng dōng suī xiǎo , , fāng qiān , , zhòng shù shí wàn rén , , wáng       
yuàn wáng       
jīn chén yǒu chuán , , hàn jun1 zhì , ,       
xiàng wáng xiào yuē : : tiān zhī wáng , , wéi ! ! qiě jiāng dōng qiān rén jiāng ér 西 , , jīn rén hái , , zòng jiāng dōng xiōng lián ér wáng , , miàn jiàn zhī ? ? zòng yán , , kuì xīn ? ? nǎi wèi tíng zhǎng yuē : : zhī gōng zhǎng zhě       
suì , , suǒ dāng , , cháng háng qiān , , rěn shā zhī , , gōng       
nǎi lìng jiē xià háng , , chí duǎn bīng jiē zhàn       
suǒ shā hàn jun1 shù bǎi rén       
xiàng wáng shēn bèi shí chuàng       
jiàn hàn tóng , , yuē : : ruò fēi rén ? ? tóng miàn zhī , , zhǐ wáng yuē : : xiàng wáng       
xiàng wáng nǎi yuē : : wén hàn gòu tóu qiān jīn , , wàn , , wéi ruò       
nǎi wěn ér       
wáng tóu , , xiàng róu jiàn zhēng xiàng wáng , , xiàng shā zhě shù shí rén       
zuì hòu , , láng zhōng yáng , , tóng , , láng zhōng shèng yáng
热度:208 作者: [两汉] 司马迁
类型:写人|婚姻|隐士|写酒|

魏公子无忌者,魏昭王少子,而魏安釐王异母弟也。

昭王薨,安釐王即位,封公子为信陵君。

公子为人,仁而下士 ,士无贤不肖,皆谦而礼交之,不敢以其富贵骄士。

士以此方数千里争往归之,致食客三千。

当是时,诸侯以公子贤,多客,不敢加兵谋魏十余年。

魏有隐士曰侯赢,年七十,家贫,为大梁夷门监者。

公子闻之,往请,欲厚遗之。

不肯受,曰:“臣修身洁行数十年,终不以监门困故而受公子财。

”公子于是乃置酒,大会宾客。

坐定,公子从车骑,虚左,自迎夷门侯生。

侯生摄敝衣冠,直上载公子上坐,不让,欲以观公子。

公子执辔愈恭。

侯生又谓公子曰:“臣有客在市屠中,原枉车骑过之。

”公子引车入市,侯生下,见其客朱亥,俾倪,故久立与其客语,微察公子,公子颜色愈和。

当是时,魏将相宗室宾客满堂,待公子举酒;市人皆观公子执辔。

从骑皆窃骂侯生。

侯生视公子色终不变,乃谢客就车。

至家,公子引侯生坐上坐,遍赞宾客,宾客皆惊。

酒酣,公子起,为寿侯生前。

侯生因谓公子曰:“今日赢之为公子亦足矣!赢乃夷门报关者也,而公子亲枉车骑自迎嬴,于众人广坐之中,不宜有所过,今公子故过之。

赢欲就公子之名,故久立公子车骑市中,过客,以观公子,公子愈恭。

市人皆以赢为小人,而以公子为长者,能下士也。

于是罢酒,侯生遂为上客。

侯生谓公子曰:“臣所过屠者朱亥,此子贤者,世莫能知,故隐屠间耳。

”公子往,数请之,朱亥故不复谢。

公子怪之。

魏安釐王二十年,秦昭王已破赵长平军,又进兵围邯郸)公。

子姊为赵惠文王弟平原君夫人,数遗魏王及公子书,请救语魏。

魏王使将军晋鄙将十万众救赵。

秦王使使者告魏王曰:“吾攻赵,旦暮且下,而诸侯敢救赵者,已拔赵,必移兵先击之。

”魏王恐,使人止晋鄙,留军壁邺,名为救赵,实持两端以观望。

平原君使者冠盖相属于魏,让魏公子曰:“胜所以自附为婚姻者,以公子之高义,为能急人之困。

今邯郸旦暮降秦而魏救不至,安在公子能急人之困也!且公子纵轻胜,弃之降秦,独不怜公子姊邪?”公子患之,数请魏王,及宾客辨士说王万端。

魏王畏秦。

终不听公子。

公子自度终不能得之于王,计不独生而令赵亡,乃请宾客,约车骑百余乘,欲以客往赴秦军,与赵俱死。

行过夷门,见侯生,具告所以欲死秦军状。

辞决而行,侯生曰:“公子勉之矣!老臣不能从。

”公子行数里,心不快,曰:吾所以待侯生者备矣,天下莫不闻,今吾且死,而侯生曾无一言半辞送我,我岂有所失哉?”复引车还,问侯生。

侯生笑曰:“臣故知公子之还也。

”曰:“公子喜士,名闻天下。

今有难,无他端,而欲赴秦军,譬若以肉投馁虎,何功之有哉?尚安事客?然公子遇臣厚,公子往而臣不送,以是知公子恨之复返也。

”公子再拜,因问。

侯生乃屏人间语曰:“赢闻晋鄙之兵符常在王卧内,而如姬最幸,出入王卧内,力能窃之。

赢闻如姬父为人所杀,如姬资之三年,自王以下,欲求报其父仇,莫能得。

如姬为公子泣,公子使客斩其仇头,敬进如姬。

如姬之欲为公子死,无所辞,顾未有路耳。

公子诚一开口请如姬,如姬必许诺,则得虎符夺晋鄙军,北救赵而西却秦,此五霸之伐也。

”公子从其计,请如姬。

如姬果盗兵符与公子。

公子行,侯生曰:“将在外,主令有所不受,以便国家。

公子即合符,而晋鄙不授公子兵,而复请之,事必危矣。

臣客屠者朱亥可与俱,此人力士。

晋鄙听,大善;不听,可使击之。

于是公子泣生曰:“公子畏死邪?何泣也?”公子曰:“晋鄙嚄唶宿将,往恐不听,必当杀之,是以泣耳,岂畏死哉?”于是公子请朱亥。

朱亥笑曰:“臣乃市井鼓刀屠者,而公子亲数存之,所以不报谢者,以为小礼无所用。

今公子有急,此乃臣效命之秋也。

”遂与公子俱。

公子过谢侯生。

侯生曰:“臣宜从,老不能,请数公子行日,以至晋鄙军之日北乡自刭,以送公子。

”公子遂行。

至邺,矫魏王令代晋鄙。

晋鄙合符,疑之,举手视公子曰:“今吾拥十万之众,屯于境上,国之重任。

今单车来代之,何如哉?”欲无听。

朱亥袖四十斤铁椎椎杀晋鄙。

公子遂将晋鄙军。

勒兵,下令军中曰:“父子俱在军中,父归。

兄弟俱在军中,兄归。

独子无兄弟,归养。

”得选兵八万人,进兵击秦军。

秦军解去,遂救邯郸,存赵。

赵王及平原君自迎公子于界,平原君负栏矢为公子先引。

赵王再拜曰:“自古贤人,未有及公子者也!”当此之时,平原君不敢自比于人。

公子与侯生决,至军,侯生果北乡自刭。

魏王怒公子之盗其兵符,矫杀晋鄙,公子亦自知也。

已却秦存赵,使将将其军归魏,而公子独与客留赵。

xìn líng jun1 qiè jiù zhào
[ [ liǎng hàn ] ] qiān
wèi gōng zhě , , wèi zhāo wáng shǎo , , ér wèi ān wáng       
zhāo wáng hōng , , ān wáng wèi , , fēng gōng wéi xìn líng jun1       
gōng wéi rén , , rén ér xià shì        , , shì xián xiāo , , jiē qiān ér jiāo zhī , , gǎn guì jiāo shì       
shì fāng shù qiān zhēng wǎng guī zhī , , zhì shí sān qiān       
dāng shì shí , , zhū hóu gōng xián , , duō , , gǎn jiā bīng móu wèi shí nián       
wèi yǒu yǐn shì yuē hóu yíng , , nián shí , , jiā pín , , wéi liáng mén jiān zhě       
gōng wén zhī , , wǎng qǐng , , hòu zhī       
kěn shòu , , yuē : : chén xiū shēn jié háng shù shí nián , , zhōng jiān mén kùn ér shòu gōng cái       
gōng shì nǎi zhì jiǔ , , huì bīn       
zuò dìng , , gōng cóng chē , , zuǒ , , yíng mén hóu shēng       
hóu shēng shè guàn , , zhí shàng zǎi gōng shàng zuò , , ràng , , guān gōng       
gōng zhí pèi gōng       
hóu shēng yòu wèi gōng yuē : : chén yǒu zài shì zhōng , , yuán wǎng chē guò zhī       
gōng yǐn chē shì , , hóu shēng xià , , jiàn zhū hài , , , , jiǔ , , wēi chá gōng , , gōng yán       
dāng shì shí , , wèi jiāng xiàng zōng shì bīn mǎn táng , , dài gōng jiǔ ; ; shì rén jiē guān gōng zhí pèi       
cóng jiē qiè hóu shēng       
hóu shēng shì gōng zhōng biàn , , nǎi xiè jiù chē       
zhì jiā , , gōng yǐn hóu shēng zuò shàng zuò , , biàn zàn bīn , , bīn jiē jīng       
jiǔ hān , , gōng , , wéi shòu 寿 hóu shēng qián       
hóu shēng yīn wèi gōng yuē : : jīn yíng zhī wéi gōng ! ! yíng nǎi mén bào guān zhě , , ér gōng qīn wǎng chē yíng yíng , , zhòng rén guǎng 广 zuò zhī zhōng , , yǒu suǒ guò , , jīn gōng guò zhī       
yíng jiù gōng zhī míng , , jiǔ gōng chē shì zhōng , , guò , , guān gōng , , gōng gōng       
shì rén jiē yíng wéi xiǎo rén , , ér gōng wéi zhǎng zhě , , néng xià shì       
shì jiǔ , , hóu shēng suí wéi shàng       
hóu shēng wèi gōng yuē : : chén suǒ guò zhě zhū hài , , xián zhě , , shì néng zhī , , yǐn jiān ěr       
gōng wǎng , , shù qǐng zhī , , zhū hài xiè       
gōng guài zhī       
wèi ān wáng èr shí nián , , qín zhāo wáng zhào zhǎng píng jun1 , , yòu jìn bīng wéi hán dān ) ) gōng       
wéi zhào huì wén wáng píng yuán jun1 rén , , shù wèi wáng gōng shū , , qǐng jiù wèi       
wèi wáng shǐ 使 jiāng jun1 jìn jiāng shí wàn zhòng jiù zhào       
qín wáng shǐ 使 shǐ 使 zhě gào wèi wáng yuē : : gōng zhào , , dàn qiě xià , , ér zhū hóu gǎn jiù zhào zhě , , zhào , , bīng xiān zhī       
wèi wáng kǒng , , shǐ 使 rén zhǐ jìn , , liú jun1 , , míng wéi jiù zhào , , shí chí liǎng duān guān wàng       
píng yuán jun1 shǐ 使 zhě guàn gài xiàng shǔ wèi , , ràng wèi gōng yuē : : shèng suǒ wéi hūn yīn zhě , , gōng zhī gāo , , wéi néng rén zhī kùn       
jīn hán dān dàn jiàng qín ér wèi jiù zhì , , ān zài gōng néng rén zhī kùn ! ! qiě gōng zòng qīng shèng , , zhī jiàng qín , , lián gōng xié ? ? gōng huàn zhī , , shù qǐng wèi wáng , , bīn biàn shì shuō wáng wàn duān       
wèi wáng wèi qín       
zhōng tīng gōng       
gōng zhōng néng zhī wáng , , shēng ér lìng zhào wáng , , nǎi qǐng bīn , , yuē chē bǎi chéng , , wǎng qín jun1 , , zhào       
háng guò mén , , jiàn hóu shēng , , gào suǒ qín jun1 zhuàng       
jué ér háng , , hóu shēng yuē : : gōng miǎn zhī ! ! lǎo chén néng cóng       
gōng háng shù , , xīn kuài , , yuē : : suǒ dài hóu shēng zhě bèi , , tiān xià wén , , jīn qiě , , ér hóu shēng céng yán bàn sòng , , yǒu suǒ shī zāi ? ? yǐn chē hái , , wèn hóu shēng       
hóu shēng xiào yuē : : chén zhī gōng zhī hái       
yuē : : gōng shì , , míng wén tiān xià       
jīn yǒu nán , , duān , , ér qín jun1 , , ruò ròu tóu něi , , gōng zhī yǒu zāi ? ? shàng ān shì ? ? rán gōng chén hòu , , gōng wǎng ér chén sòng , , shì zhī gōng hèn zhī fǎn       
gōng zài bài , , yīn wèn       
hóu shēng nǎi píng rén jiān yuē : : yíng wén jìn zhī bīng cháng zài wáng nèi , , ér zuì xìng , , chū wáng nèi , , néng qiè zhī       
yíng wén wéi rén suǒ shā , , zhī sān nián , , wáng xià , , qiú bào chóu , , néng       
wéi gōng , , gōng shǐ 使 zhǎn chóu tóu , , jìng jìn       
zhī wéi gōng , , suǒ , , wèi yǒu ěr       
gōng chéng kāi kǒu qǐng , , nuò , , duó jìn jun1 , , běi jiù zhào ér 西 què qín , , zhī       
gōng cóng , , qǐng       
guǒ dào bīng gōng       
gōng háng , , hóu shēng yuē : : jiāng zài wài , , zhǔ lìng yǒu suǒ shòu , , biàn 便 guó jiā       
gōng , , ér jìn shòu gōng bīng , , ér qǐng zhī , , shì wēi       
chén zhě zhū hài , , rén shì       
jìn tīng , , shàn ; ; tīng , , shǐ 使 zhī       
shì gōng shēng yuē : : gōng wèi xié ? ? ? ? gōng yuē : : jìn jiè xiǔ 宿 jiāng , , wǎng kǒng tīng , , dāng shā zhī , , shì ěr , , wèi zāi ? ? shì gōng qǐng zhū hài       
zhū hài xiào yuē : : chén nǎi shì jǐng dāo zhě , , ér gōng qīn shù cún zhī , , suǒ bào xiè zhě , , wéi xiǎo suǒ yòng       
jīn gōng yǒu , , nǎi chén xiào mìng zhī qiū       
suí gōng       
gōng guò xiè hóu shēng       
hóu shēng yuē : : chén cóng , , lǎo néng , , qǐng shù gōng háng , , zhì jìn jun1 zhī běi xiāng jǐng , , sòng gōng       
gōng suí háng       
zhì , , jiǎo wèi wáng lìng dài jìn       
jìn , , zhī , , shǒu shì gōng yuē : : jīn yōng shí wàn zhī zhòng , , tún jìng shàng , , guó zhī zhòng rèn       
jīn dān chē lái dài zhī , , zāi ? ? tīng       
zhū hài xiù shí jīn tiě zhuī zhuī shā jìn       
gōng suí jiāng jìn jun1       
bīng , , xià lìng jun1 zhōng yuē : : zài jun1 zhōng , , guī       
xiōng zài jun1 zhōng , , xiōng guī       
xiōng , , guī yǎng       
xuǎn bīng wàn rén , , jìn bīng qín jun1       
qín jun1 jiě , , suí jiù hán dān , , cún zhào       
zhào wáng píng yuán jun1 yíng gōng jiè , , píng yuán jun1 lán shǐ wéi gōng xiān yǐn       
zhào wáng zài bài yuē : : xián rén , , wèi yǒu gōng zhě ! ! dāng zhī shí , , píng yuán jun1 gǎn rén       
gōng hóu shēng jué , , zhì jun1 , , hóu shēng guǒ běi xiāng jǐng       
wèi wáng gōng zhī dào bīng , , jiǎo shā jìn , , gōng zhī       
què qín cún zhào , , shǐ 使 jiāng jiāng jun1 guī wèi , , ér gōng liú zhào
热度:148 作者: [两汉] 司马迁
类型:写人|妇女|婚姻|隐士|写酒|

魏公子无忌者,魏昭王少子而魏安釐王异母弟也。

昭王薨,安釐王即位,封公子为信陵君。

是时范睢亡魏相秦,以怨魏齐故,秦兵围大梁,破魏华阳下军,走芒卯。

魏王及公子患之。

公子为人仁而下士,士无贤不肖皆谦而礼交之,不敢以其富贵骄士。

士以此方数千里争往归之,致食客三千人。

当是时,诸侯以公子贤,多客,不敢加兵谋魏十馀年。

公子与魏王博,而北境传举烽,言“赵寇至,且入界”。

魏王释博,欲召大臣谋。

公子止王曰:“赵王田猎耳,非为寇也。

”复博如故。

王恐,心不在博。

居顷,复从北方来传言曰:“赵王猎耳,非为寇也。

”魏王大惊,曰:“公子何以知之?”公子曰:“臣之客有能深得赵王阴事者,赵王所为,客辄以报臣,臣以此知之。

”是后魏王畏公子之贤能,不敢任公子以国政。

魏有隐士曰侯嬴,年七十,家贫,为大梁夷门监者。

公子闻之,往请,欲厚遗之。

不肯受,曰:“臣脩身洁行数十年,终不以监门困故而受公子财。

”公子于是乃置酒大会宾客。

坐定,公子从车骑,虚左,自迎夷门侯生。

侯生摄敝衣冠,直上载公子上坐,不让,欲以观公子。

公子执辔愈恭。

侯生又谓公子曰:“臣有客在市屠中,愿枉车骑过之。

”公子引车入巿,侯生下见其客朱亥,俾倪,故久立与其客语,微察公子。

公子颜色愈和。

当是时,魏将相宗室宾客满堂,待公子举酒。

巿人皆观公子执辔。

从骑皆窃骂侯生。

侯生视公子色终不变,乃谢客就车。

至家,公子引侯生坐上坐,遍赞宾客,宾客皆惊。

酒酣,公子起,为寿侯生前。

侯生因谓公子曰:“今日嬴之为公子亦足矣。

嬴乃夷门抱关者也,而公子亲枉车骑,自迎嬴于众人广坐之中,不宜有所过,今公子故过之。

然嬴欲就公子之名,故久立公子车骑巿中,过客以观公子,公子愈恭。

巿人皆以嬴为小人,而以公子为长者能下士也。

”于是罢酒,侯生遂为上客。

侯生谓公子曰:“臣所过屠者朱亥,此子贤者,世莫能知,故隐屠间耳。

”公子往数请之,朱亥故不复谢,公子怪之。

魏安釐王二十年,秦昭王已破赵长平军,又进兵围邯郸。

公子姊为赵惠文王弟平原君夫人,数遗魏王及公子书,请救于魏。

魏王使将军晋鄙将十万众救赵。

秦王使使者告魏王曰:“吾攻赵旦暮且下,而诸侯敢救者,已拔赵,必移兵先击之。

”魏王恐,使人止晋鄙,留军壁邺,名为救赵,实持两端以观望。

平原君使者冠盖相属于魏,让魏公子曰:“胜所以自附为婚姻者,以公子之高义,为能急人之困。

今邯郸旦暮降秦而魏救不至,安在公子能急人之困也!且公子纵轻胜,弃之降秦,独不怜公子姊邪?”公子患之,数请魏王,及宾客辩士说王万端。

魏王畏秦,终不听公子。

公子自度终不能得之于王,计不独生而令赵亡,乃请宾客,约车骑百馀乘,欲以客往赴秦军,与赵俱死。

行过夷门,见侯生,具告所以欲死秦军状。

辞决而行,侯生曰:“公子勉之矣,老臣不能从。

”公子行数里,心不快,曰:“吾所以待侯生者备矣,天下莫不闻,今吾且死而侯生曾无一言半辞送我,我岂有所失哉?”复引车还,问侯生。

侯生笑曰:“臣固知公子之还也。

”曰:“公子喜士,名闻天下。

今有难,无他端而欲赴秦军,譬若以肉投馁虎,何功之有哉?尚安事客?然公子遇臣厚,公子往而臣不送,以是知公子恨之复返也。

”公子再拜,因问。

侯生乃屏人间语,曰:“嬴闻晋鄙之兵符常在王卧内,而如姬最幸,出入王卧内,力能窃之。

嬴闻如姬父为人所杀,如姬资之三年,自王以下欲求报其父仇,莫能得。

如姬为公子泣,公子使客斩其仇头,敬进如姬。

如姬之欲为公子死,无所辞,顾未有路耳。

公子诚一开口请如姬,如姬必许诺,则得虎符夺晋鄙军,北救赵而西却秦,此五霸之伐也。

”公子从其计,请如姬。

如姬果盗晋鄙兵符与公子。

公子行,侯生曰:“将在外,主令有所不受,以便国家。

公子即合符,而晋鄙不授公子兵而复请之,事必危矣。

臣客屠者朱亥可与俱,此人力士。

晋鄙听,大善;不听,可使击之。

”于是公子泣。

侯生曰:“公子畏死邪?何泣也?”公子曰:“晋鄙嚄唶宿将,往恐不听,必当杀之,是以泣耳,岂畏死哉?”于是公子请朱亥。

朱亥笑曰:“臣乃市井鼓刀屠者,而公子亲数存之,所以不报谢者,以为小礼无所用。

今公子有急,此乃臣效命之秋也。

”遂与公子俱。

公子过谢侯生。

侯生曰:“臣宜从,老不能。

请数公子行日,以至晋鄙军之日,北乡自刭,以送公子。

”公子遂行。

至邺,矫魏王令代晋鄙。

晋鄙合符,疑之,举手视公子曰:“今吾拥十万之众,屯于境上,国之重任,今单车来代之,何如哉?”欲无听。

朱亥袖四十斤铁椎,椎杀晋鄙,公子遂将晋鄙军。

勒兵下令军中曰:“父子俱在军中,父归;兄弟俱在军中,兄归;独子无兄弟,归养。

”得选兵八万人,进兵击秦军。

秦军解去,遂救邯郸,存赵。

赵王及平原君自迎公子于界,平原君负韊矢为公子先引。

赵王再拜曰:“自古贤人未有及公子者也。

”当此之时,平原君不敢自比于人。

公子与侯生决,至军,侯生果北乡自刭。

魏王怒公子之盗其兵符,矫杀晋鄙,公子亦自知也。

已却秦存赵,使将将其军归魏,而公子独与客留赵。

赵孝成王德公子之矫夺晋鄙兵而存赵,乃与平原君计,以五城封公子。

公子闻之,意骄矜而有自功之色。

客有说公子曰:“物有不可忘,或有不可不忘。

夫人有德于公子,公子不可忘也;公子有德于人,愿公子忘之也。

且矫魏王令,夺晋鄙兵以救赵,于赵则有功矣,于魏则未为忠臣也。

公子乃自骄而功之,窃为公子不取也。

”于是公子立自责,似若无所容者。

赵王埽除自迎,执主人之礼,引公子就西阶。

公子侧行辞让,从东阶上。

自言罪过,以负于魏,无功于赵。

赵王侍酒至暮,口不忍献五城,以公子退让也。

公子竟留赵。

赵王以鄗为公子汤沐邑,魏亦复以信陵奉公子。

公子留赵。

公子闻赵有处士毛公藏于博徒,薛公藏于卖浆家,公子欲见两人,两人自匿不肯见公子。

公子闻所在,乃间步往从此两人游,甚欢。

平原君闻之,谓其夫人曰:“始吾闻夫人弟公子天下无双,今吾闻之,乃妄从博徒卖浆者游,公子妄人耳。

”夫人以告公子。

公子乃谢夫人去,曰:“始吾闻平原君贤,故负魏王而救赵,以称平原君。

平原君之游,徒豪举耳,不求士也。

无忌自在大梁时,常闻此两人贤,至赵,恐不得见。

以无忌从之游,尚恐其不我欲也,今平原君乃以为羞,其不足从游。

”乃装为去。

夫人具以语平原君。

平原君乃免冠谢,固留公子。

平原君门下闻之,半去平原君归公子,天下士复往归公子,公子倾平原君客。

公子留赵十年不归。

秦闻公子在赵,日夜出兵东伐魏。

魏王患之,使使往请公子。

公子恐其怒之,乃诫门下:“有敢为魏王使通者,死。

”宾客皆背魏之赵,莫敢劝公子归。

毛公、薛公两人往见公子曰:“公子所以重于赵,名闻诸侯者,徒以有魏也。

今秦攻魏,魏急而公子不恤,使秦破大梁而夷先王之宗庙,公子当何面目立天下乎?”语未及卒,公子立变色,告车趣驾归救魏。

魏王见公子,相与泣,而以上将军印授公子,公子遂将。

魏安釐王三十年,公子使使遍告诸侯。

诸侯闻公子将,各遣将将兵救魏。

公子率五国之兵破秦军于河外,走蒙骜。

遂乘胜逐秦军至函谷关,抑秦兵,秦兵不敢出。

当是时,公子威振天下,诸侯之客进兵法,公子皆名之,故世俗称魏公子兵法。

秦王患之,乃行金万斤于魏,求晋鄙客,令毁公子于魏王曰:“公子亡在外十年矣,今为魏将,诸侯将皆属,诸侯徒闻魏公子,不闻魏王。

公子亦欲因此时定南面而王,诸侯畏公子之威,方欲共立之。

”秦数使反间,伪贺公子得立为魏王未也。

魏王日闻其毁,不能不信,后果使人代公子将。

公子自知再以毁废,乃谢病不朝,与宾客为长夜饮,饮醇酒,多近妇女。

日夜为乐饮者四岁,竟病酒而卒。

其岁,魏安釐王亦薨。

秦闻公子死,使蒙骜攻魏,拔二十城,初置东郡。

其后秦稍蚕食魏,十八岁而虏魏王,屠大梁。

高祖始微少时,数闻公子贤。

及即天子位,每过大梁,常祠公子。

高祖十二年,从击黥布还,为公子置守冢五家,世世岁以四时奉祠公子。

太史公曰:吾过大梁之墟,求问其所谓夷门。

夷门者,城之东门也。

天下诸公子亦有喜士者矣,然信陵君之接岩穴隐者,不耻下交,有以也。

名冠诸侯,不虚耳。

高祖每过之而令民奉祠不绝也。

wèi gōng liè chuán
[ [ liǎng hàn ] ] qiān
wèi gōng zhě , , wèi zhāo wáng shǎo ér wèi ān wáng       
zhāo wáng hōng , , ān wáng wèi , , fēng gōng wéi xìn líng jun1       
shì shí fàn suī wáng wèi xiàng qín , , yuàn wèi , , qín bīng wéi liáng , , wèi huá yáng xià jun1 , , zǒu máng mǎo       
wèi wáng gōng huàn zhī       
gōng wéi rén rén ér xià shì , , shì xián xiāo jiē qiān ér jiāo zhī , , gǎn guì jiāo shì       
shì fāng shù qiān zhēng wǎng guī zhī , , zhì shí sān qiān rén       
dāng shì shí , , zhū hóu gōng xián , , duō , , gǎn jiā bīng móu wèi shí nián       
gōng wèi wáng , , ér běi jìng chuán fēng , , yán zhào kòu zhì , , qiě jiè       
wèi wáng shì , , zhào chén móu       
gōng zhǐ wáng yuē : : zhào wáng tián liè ěr , , fēi wéi kòu       
      
wáng kǒng , , xīn zài       
qǐng , , cóng běi fāng lái chuán yán yuē : : zhào wáng liè ěr , , fēi wéi kòu       
wèi wáng jīng , , yuē : : gōng zhī zhī ? ? gōng yuē : : chén zhī yǒu néng shēn zhào wáng yīn shì zhě , , zhào wáng suǒ wéi , , zhé bào chén , , chén zhī zhī       
shì hòu wèi wáng wèi gōng zhī xián néng , , gǎn rèn gōng guó zhèng       
wèi yǒu yǐn shì yuē hóu yíng , , nián shí , , jiā pín , , wéi liáng mén jiān zhě       
gōng wén zhī , , wǎng qǐng , , hòu zhī       
kěn shòu , , yuē : : chén yǒu shēn jié háng shù shí nián , , zhōng jiān mén kùn ér shòu gōng cái       
gōng shì nǎi zhì jiǔ huì bīn       
zuò dìng , , gōng cóng chē , , zuǒ , , yíng mén hóu shēng       
hóu shēng shè guàn , , zhí shàng zǎi gōng shàng zuò , , ràng , , guān gōng       
gōng zhí pèi gōng       
hóu shēng yòu wèi gōng yuē : : chén yǒu zài shì zhōng , , yuàn wǎng chē guò zhī       
gōng yǐn chē 巿 , , hóu shēng xià jiàn zhū hài , , , , jiǔ , , wēi chá gōng       
gōng yán       
dāng shì shí , , wèi jiāng xiàng zōng shì bīn mǎn táng , , dài gōng jiǔ       
巿 rén jiē guān gōng zhí pèi       
cóng jiē qiè hóu shēng       
hóu shēng shì gōng zhōng biàn , , nǎi xiè jiù chē       
zhì jiā , , gōng yǐn hóu shēng zuò shàng zuò , , biàn zàn bīn , , bīn jiē jīng       
jiǔ hān , , gōng , , wéi shòu 寿 hóu shēng qián       
hóu shēng yīn wèi gōng yuē : : jīn yíng zhī wéi gōng       
yíng nǎi mén bào guān zhě , , ér gōng qīn wǎng chē , , yíng yíng zhòng rén guǎng 广 zuò zhī zhōng , , yǒu suǒ guò , , jīn gōng guò zhī       
rán yíng jiù gōng zhī míng , , jiǔ gōng chē 巿 zhōng , , guò guān gōng , , gōng gōng       
巿 rén jiē yíng wéi xiǎo rén , , ér gōng wéi zhǎng zhě néng xià shì       
shì jiǔ , , hóu shēng suí wéi shàng       
hóu shēng wèi gōng yuē : : chén suǒ guò zhě zhū hài , , xián zhě , , shì néng zhī , , yǐn jiān ěr       
gōng wǎng shù qǐng zhī , , zhū hài xiè , , gōng guài zhī       
wèi ān wáng èr shí nián , , qín zhāo wáng zhào zhǎng píng jun1 , , yòu jìn bīng wéi hán dān       
gōng wéi zhào huì wén wáng píng yuán jun1 rén , , shù wèi wáng gōng shū , , qǐng jiù wèi       
wèi wáng shǐ 使 jiāng jun1 jìn jiāng shí wàn zhòng jiù zhào       
qín wáng shǐ 使 shǐ 使 zhě gào wèi wáng yuē : : gōng zhào dàn qiě xià , , ér zhū hóu gǎn jiù zhě , , zhào , , bīng xiān zhī       
wèi wáng kǒng , , shǐ 使 rén zhǐ jìn , , liú jun1 , , míng wéi jiù zhào , , shí chí liǎng duān guān wàng       
píng yuán jun1 shǐ 使 zhě guàn gài xiàng shǔ wèi , , ràng wèi gōng yuē : : shèng suǒ wéi hūn yīn zhě , , gōng zhī gāo , , wéi néng rén zhī kùn       
jīn hán dān dàn jiàng qín ér wèi jiù zhì , , ān zài gōng néng rén zhī kùn ! ! qiě gōng zòng qīng shèng , , zhī jiàng qín , , lián gōng xié ? ? gōng huàn zhī , , shù qǐng wèi wáng , , bīn biàn shì shuō wáng wàn duān       
wèi wáng wèi qín , , zhōng tīng gōng       
gōng zhōng néng zhī wáng , , shēng ér lìng zhào wáng , , nǎi qǐng bīn , , yuē chē bǎi chéng , , wǎng qín jun1 , , zhào       
háng guò mén , , jiàn hóu shēng , , gào suǒ qín jun1 zhuàng       
jué ér háng , , hóu shēng yuē : : gōng miǎn zhī , , lǎo chén néng cóng       
gōng háng shù , , xīn kuài , , yuē : : suǒ dài hóu shēng zhě bèi , , tiān xià wén , , jīn qiě ér hóu shēng céng yán bàn sòng , , yǒu suǒ shī zāi ? ? yǐn chē hái , , wèn hóu shēng       
hóu shēng xiào yuē : : chén zhī gōng zhī hái       
yuē : : gōng shì , , míng wén tiān xià       
jīn yǒu nán , , duān ér qín jun1 , , ruò ròu tóu něi , , gōng zhī yǒu zāi ? ? shàng ān shì ? ? rán gōng chén hòu , , gōng wǎng ér chén sòng , , shì zhī gōng hèn zhī fǎn       
gōng zài bài , , yīn wèn       
hóu shēng nǎi píng rén jiān , , yuē : : yíng wén jìn zhī bīng cháng zài wáng nèi , , ér zuì xìng , , chū wáng nèi , , néng qiè zhī       
yíng wén wéi rén suǒ shā , , zhī sān nián , , wáng xià qiú bào chóu , , néng       
wéi gōng , , gōng shǐ 使 zhǎn chóu tóu , , jìng jìn       
zhī wéi gōng , , suǒ , , wèi yǒu ěr       
gōng chéng kāi kǒu qǐng , , nuò , , duó jìn jun1 , , běi jiù zhào ér 西 què qín , , zhī       
gōng cóng , , qǐng       
guǒ dào jìn bīng gōng       
gōng háng , , hóu shēng yuē : : jiāng zài wài , , zhǔ lìng yǒu suǒ shòu , , biàn 便 guó jiā       
gōng , , ér jìn shòu gōng bīng ér qǐng zhī , , shì wēi       
chén zhě zhū hài , , rén shì       
jìn tīng , , shàn ; ; tīng , , shǐ 使 zhī       
shì gōng       
hóu shēng yuē : : gōng wèi xié ? ? ? ? gōng yuē : : jìn jiè xiǔ 宿 jiāng , , wǎng kǒng tīng , , dāng shā zhī , , shì ěr , , wèi zāi ? ? shì gōng qǐng zhū hài       
zhū hài xiào yuē : : chén nǎi shì jǐng dāo zhě , , ér gōng qīn shù cún zhī , , suǒ bào xiè zhě , , wéi xiǎo suǒ yòng       
jīn gōng yǒu , , nǎi chén xiào mìng zhī qiū       
suí gōng       
gōng guò xiè hóu shēng       
hóu shēng yuē : : chén cóng , , lǎo néng       
qǐng shù gōng háng , , zhì jìn jun1 zhī , , běi xiāng jǐng , , sòng gōng       
gōng suí háng       
zhì , , jiǎo wèi wáng lìng dài jìn       
jìn , , zhī , , shǒu shì gōng yuē : : jīn yōng shí wàn zhī zhòng , , tún jìng shàng , , guó zhī zhòng rèn , , jīn dān chē lái dài zhī , , zāi ? ? tīng       
zhū hài xiù shí jīn tiě zhuī , , zhuī shā jìn , , gōng suí jiāng jìn jun1       
bīng xià lìng jun1 zhōng yuē : : zài jun1 zhōng , , guī ; ; xiōng zài jun1 zhōng , , xiōng guī ; ; xiōng , , guī yǎng       
xuǎn bīng wàn rén , , jìn bīng qín jun1       
qín jun1 jiě , , suí jiù hán dān , , cún zhào       
zhào wáng píng yuán jun1 yíng gōng jiè , , píng yuán jun1 lán shǐ wéi gōng xiān yǐn       
zhào wáng zài bài yuē : : xián rén wèi yǒu gōng zhě       
dāng zhī shí , , píng yuán jun1 gǎn rén       
gōng hóu shēng jué , , zhì jun1 , , hóu shēng guǒ běi xiāng jǐng       
wèi wáng gōng zhī dào bīng , , jiǎo shā jìn , , gōng zhī       
què qín cún zhào , , shǐ 使 jiāng jiāng jun1 guī wèi , , ér gōng liú zhào       
zhào xiào chéng wáng gōng zhī jiǎo duó jìn bīng ér cún zhào , , nǎi píng yuán jun1 , , chéng fēng gōng       
gōng wén zhī , , jiāo jīn ér yǒu gōng zhī       
yǒu shuō gōng yuē : : yǒu wàng , , huò yǒu wàng       
rén yǒu gōng , , gōng wàng ; ; gōng yǒu rén , , yuàn gōng wàng zhī       
qiě jiǎo wèi wáng lìng , , duó jìn bīng jiù zhào , , zhào yǒu gōng , , wèi wèi wéi zhōng chén       
gōng nǎi jiāo ér gōng zhī , , qiè wéi gōng       
shì gōng , , ruò suǒ róng zhě       
zhào wáng sào chú yíng , , zhí zhǔ rén zhī , , yǐn gōng jiù 西 jiē       
gōng háng ràng , , cóng dōng jiē shàng       
yán zuì guò , , wèi , , gōng zhào       
zhào wáng shì jiǔ zhì , , kǒu rěn xiàn chéng , , gōng tuì 退 ràng       
gōng jìng liú zhào       
zhào wáng hào wéi gōng tāng , , wèi xìn líng fèng gōng       
gōng liú zhào       
gōng wén zhào yǒu chù shì máo gōng cáng , , xuē gōng cáng mài jiāng jiā , , gōng jiàn liǎng rén , , liǎng rén kěn jiàn gōng       
gōng wén suǒ zài , , nǎi jiān wǎng cóng liǎng rén yóu , , shèn huān       
píng yuán jun1 wén zhī , , wèi rén yuē : : shǐ wén rén gōng tiān xià shuāng , , jīn wén zhī , , nǎi wàng cóng mài jiāng zhě yóu , , gōng wàng rén ěr       
rén gào gōng       
gōng nǎi xiè rén , , yuē : : shǐ wén píng yuán jun1 xián , , wèi wáng ér jiù zhào , , chēng píng yuán jun1       
píng yuán jun1 zhī yóu , , háo ěr , , qiú shì       
zài liáng shí , , cháng wén liǎng rén xián , , zhì zhào , , kǒng jiàn       
cóng zhī yóu , , shàng kǒng , , jīn píng yuán jun1 nǎi wéi xiū , , cóng yóu       
nǎi zhuāng wéi       
rén píng yuán jun1       
píng yuán jun1 nǎi miǎn guàn xiè , , liú gōng       
píng yuán jun1 mén xià wén zhī , , bàn píng yuán jun1 guī gōng , , tiān xià shì wǎng guī gōng , , gōng qīng píng yuán jun1       
gōng liú zhào shí nián guī       
qín wén gōng zài zhào , , chū bīng dōng wèi       
wèi wáng huàn zhī , , shǐ 使 shǐ 使 wǎng qǐng gōng       
gōng kǒng zhī , , nǎi jiè mén xià : : yǒu gǎn wéi wèi wáng shǐ 使 tōng zhě , ,       
bīn jiē bèi wèi zhī zhào , , gǎn quàn gōng guī       
máo gōng xuē gōng liǎng rén wǎng jiàn gōng yuē : : gōng suǒ zhòng zhào , , míng wén zhū hóu zhě , , yǒu wèi       
jīn qín gōng wèi , , wèi ér gōng , , shǐ 使 qín liáng ér xiān wáng zhī zōng miào , , gōng dāng miàn tiān xià ? ? wèi , , gōng biàn , , gào chē jià guī jiù wèi       
wèi wáng jiàn gōng , , xiàng , , ér shàng jiāng jun1 yìn shòu gōng , , gōng suí jiāng       
wèi ān wáng sān shí nián , , gōng shǐ 使 shǐ 使 biàn gào zhū hóu       
zhū hóu wén gōng jiāng , , qiǎn jiāng jiāng bīng jiù wèi       
gōng guó zhī bīng qín jun1 wài , , zǒu méng ào       
suí chéng shèng zhú qín jun1 zhì hán guān , , qín bīng , , qín bīng gǎn chū       
dāng shì shí , , gōng wēi zhèn tiān xià , , zhū hóu zhī jìn bīng , , gōng jiē míng zhī , , shì chēng wèi gōng bīng       
qín wáng huàn zhī , , nǎi háng jīn wàn jīn wèi , , qiú jìn , , lìng huǐ gōng wèi wáng yuē : : gōng wáng zài wài shí nián , , jīn wéi wèi jiāng , , zhū hóu jiāng jiē shǔ , , zhū hóu wén wèi gōng , , wén wèi wáng       
gōng yīn shí dìng nán miàn ér wáng , , zhū hóu wèi gōng zhī wēi , , fāng gòng zhī       
qín shù shǐ 使 fǎn jiān , , wěi gōng wéi wèi wáng wèi       
wèi wáng wén huǐ , , néng xìn , , hòu guǒ shǐ 使 rén dài gōng jiāng       
gōng zhī zài huǐ fèi , , nǎi xiè bìng cháo , , bīn wéi zhǎng yǐn , , yǐn chún jiǔ , , duō jìn       
wéi yǐn zhě suì , , jìng bìng jiǔ ér       
suì , , wèi ān wáng hōng       
qín wén gōng , , shǐ 使 méng ào gōng wèi , , èr shí chéng , , chū zhì dōng jun4       
hòu qín shāo cán shí wèi , , shí suì ér wèi wáng , , liáng       
gāo shǐ wēi shǎo shí , , shù wén gōng xián       
tiān wèi , , měi guò liáng , , cháng gōng       
gāo shí èr nián , , cóng qíng hái , , wéi gōng zhì shǒu zhǒng jiā , , shì shì suì shí fèng gōng       
tài shǐ gōng yuē : : guò liáng zhī , , qiú wèn suǒ wèi mén       
mén zhě , , chéng zhī dōng mén       
tiān xià zhū gōng yǒu shì zhě , , rán xìn líng jun1 zhī jiē yán xué yǐn zhě , , chǐ xià jiāo , , yǒu       
míng guàn zhū hóu , , ěr       
gāo měi guò zhī ér lìng mín fèng jué
热度:139 作者: [两汉] 司马迁
类型:写人|

文帝之后六年,匈奴大入边。

乃以宗正刘礼为将军,军霸上;祝兹侯徐厉为将军,军棘门;以河内守亚夫为将军,军细柳,以备胡。

上自劳军。

至霸上及棘门军,直驰入,将以下骑送迎。

已而之细柳军,军士吏被甲,锐兵刃,彀弓弩,持满。

天子先驱至,不得入。

先驱曰:“天子且至!”军门都尉曰:“将军令曰:‘军中闻将军令,不闻天子之诏。

’”居无何,上至,又不得入。

于是上乃使使持节诏将军:“吾欲入劳军。

”亚夫乃传言开壁门。

壁门士吏谓从属车骑曰:“将军约,军中不得驱驰。

”于是天子乃按辔徐行。

至营,将军亚夫持兵揖曰:“介胄之士不拜,请以军礼见。

”天子为动,改容式车,使人称谢:“皇帝敬劳将军。

”成礼而去。

既出军门,群臣皆惊。

文帝曰:“嗟呼,此真将军矣!曩者霸上、棘门军,若儿戏耳,其将固可袭而虏也。

至于亚夫,可得而犯邪?”称善者久之。

liǔ yíng
[ [ liǎng hàn ] ] qiān
wén zhī hòu liù nián , , xiōng biān       
nǎi zōng zhèng liú wéi jiāng jun1 , , jun1 shàng ; ; zhù hóu wéi jiāng jun1 , , jun1 mén ; ; nèi shǒu wéi jiāng jun1 , , jun1 liǔ , , bèi       
shàng láo jun1       
zhì shàng mén jun1 , , zhí chí , , jiāng xià sòng yíng       
ér zhī liǔ jun1 , , jun1 shì bèi jiǎ , , ruì bīng rèn , , gòu gōng , , chí mǎn       
tiān xiān zhì , ,       
xiān yuē : : tiān qiě zhì ! ! jun1 mén dōu wèi yuē : : jiāng jun1 lìng yuē : : jun1 zhōng wén jiāng jun1 lìng , , wén tiān zhī zhào       
, , shàng zhì , , yòu       
shì shàng nǎi shǐ 使 shǐ 使 chí jiē zhào jiāng jun1 : : láo jun1       
nǎi chuán yán kāi mén       
mén shì wèi cóng shǔ chē yuē : : jiāng jun1 yuē , , jun1 zhōng chí       
shì tiān nǎi àn pèi háng       
zhì yíng , , jiāng jun1 chí bīng yuē : : jiè zhòu zhī shì bài , , qǐng jun1 jiàn       
tiān wéi dòng , , gǎi róng shì chē , , shǐ 使 rén chēng xiè : : huáng jìng láo jiāng jun1       
chéng ér       
chū jun1 mén , , qún chén jiē jīng       
wén yuē : : jiē , , zhēn jiāng jun1 ! ! nǎng zhě shàng mén jun1 , , ruò ér ěr , , jiāng ér       
zhì , , ér fàn xié ? ? chēng shàn zhě jiǔ zhī
热度:572 作者: [两汉] 司马迁
类型:写景|写风|写山|写马|写人|愤懑|人情|父母|士卒|写草|不满|往事|写酒|

太史公牛马走司马迁,再拜言。

少卿足下:曩者辱赐书,教以慎于接物,推贤进士为务,意气勤勤恳恳。

若望仆不相师,而用流俗人之言,仆非敢如此也。

仆虽罢驽,亦尝侧闻长者之遗风矣。

顾自以为身残处秽,动而见尤,欲益反损,是以独郁悒而无谁语。

谚曰:“谁为为之?孰令听之?”盖钟子期死,伯牙终身不复鼓琴。

何则?士为知己者用,女为说己者容。

若仆大质已亏缺矣,虽材怀随和,行若由夷,终不可以为荣,适足以发笑而自点耳。

书辞宜答,会东从上来,又迫贱事,相见日浅,卒卒无须臾之间,得竭指意。

今少卿抱不测之罪,涉旬月,迫季冬,仆又薄从上雍,恐卒然不可为讳,是仆终已不得舒愤懑以晓左右,则长逝者魂魄私恨无穷。

请略陈固陋。

阙然久不报,幸勿为过。

仆闻之:修身者,智之符也;爱施者,仁之端也;取予者,义之表也;耻辱者,勇之决也;立名者,行之极也。

士有此五者,然后可以托于世,列于君子之林矣。

故祸莫憯于欲利,悲莫痛于伤心,行莫丑于辱先,诟莫大于宫刑。

刑余之人,无所比数,非一世也,所从来远矣。

昔卫灵公与雍渠同载,孔子适陈;商鞅因景监见,赵良寒心;同子参乘,袁丝变色:自古而耻之!夫以中材之人,事有关于宦竖,莫不伤气,而况于慷慨之士乎!如今朝廷虽乏人,奈何令刀锯之余,荐天下之豪俊哉!仆赖先人绪业,得待罪辇毂下,二十余年矣。

所以自惟:上之,不能纳忠效信,有奇策材力之誉,自结明主;次之,又不能拾遗补阙,招贤进能,显岩穴之士;外之,不能备行伍,攻城野战,有斩将搴旗之功;下之,不能积日累劳,取尊官厚禄,以为宗族交游光宠。

四者无一遂,苟合取容,无所短长之效,可见于此矣。

乡者,仆亦尝厕下大夫之列,陪外廷末议。

不以此时引维纲,尽思虑,今已亏形为扫除之隶,在阘茸之中,乃欲仰首伸眉,论列是非,不亦轻朝廷、羞当世之士邪?嗟乎!嗟乎!如仆尚何言哉!尚何言哉! 且事本末未易明也。

仆少负不羁之才,长无乡曲之誉,主上幸以先人之故,使得奉薄伎,出入周卫之中。

仆以为戴盆何以望天,故绝宾客之知,忘室家之业,日夜思竭其不肖之材力,务一心营职,以求亲媚于主上。

而事乃有大谬不然者! 夫仆与李陵俱居门下,素非能相善也。

趣舍异路,未尝衔杯酒,接殷勤之余欢。

然仆观其为人,自守奇士,事亲孝,与士信,临财廉,取予义,分别有让,恭俭下人,常思奋不顾身,以徇国家之急。

其素所蓄积也,仆以为有国士之风。

夫人臣出万死不顾一生之计,赴公家之难,斯已奇矣。

今举事一不当,而全躯保妻子之臣随而媒孽其短,仆诚私心痛之。

且李陵提步卒不满五千,深践戎马之地,足历王庭,垂饵虎口,横挑强胡,仰亿万之师,与单于连战十有余日,所杀过当。

虏救死扶伤不给,旃裘之君长咸震怖,乃悉征其左、右贤王,举引弓之民,一国共攻而围之。

转斗千里,矢尽道穷,救兵不至,士卒死伤如积。

然陵一呼劳军,士无不起,躬自流涕,沬自饮泣,更张空弮,冒白刃,北首争死敌者。

陵未没时,使有来报,汉公卿王侯皆奉觞上寿。

后数日,陵败书闻,主上为之食不甘味,听朝不怡。

大臣忧惧,不知所出。

仆窃不自料其卑贱,见主上惨凄怛悼,诚欲效其款款之愚,以为李陵素与士大夫绝甘分少,能得人之死力,虽古之名将,不能过也。

身虽陷败,彼观其意,且欲得其当而报于汉。

事已无可奈何,其所摧败,功亦足以暴于天下矣。

仆怀欲陈之,而未有路,适会召问,即以此指,推言陵之功,欲以广主上之意,塞睚眦之辞。

未能尽明,明主不晓,以为仆沮贰师,而为李陵游说,遂下于理。

拳拳之忠,终不能自列。

因为诬上,卒从吏议。

家贫,货赂不足以自赎,交游莫救,左右亲近不为一言。

身非木石,独与法吏为伍,深幽囹圄之中,谁可告愬者!此真少卿所亲见,仆行事岂不然乎?李陵既生降,隤其家声,而仆又佴之蚕室,重为天下观笑。

悲夫!悲夫!事未易一二为俗人言也。

仆之先非有剖符丹书之功,文史星历,近乎卜祝之间,固主上所戏弄,倡优所畜,流俗之所轻也。

假令仆伏法受诛,若九牛亡一毛,与蝼蚁何以异?而世又不与能死节者比,特以为智穷罪极,不能自免,卒就死耳。

何也?素所自树立使然也。

人固有一死,或重于泰山,或轻于鸿毛,用之所趋异也。

太上不辱先,其次不辱身,其次不辱理色,其次不辱辞令,其次诎体受辱,其次易服受辱,其次关木索、被箠楚受辱,其次剔毛发、婴金铁受辱,其次毁肌肤、断肢体受辱,最下腐刑极矣!传曰“刑不上大夫。

”此言士节不可不勉厉也。

猛虎在深山,百兽震恐,及在槛阱之中,摇尾而求食,积威约之渐也。

故士有画地为牢,势不可入;削木为吏,议不可对,定计于鲜也。

今交手足,受木索,暴肌肤,受榜箠,幽于圜墙之中。

当此之时,见狱吏则头抢地,视徒隶则心惕息。

何者?积威约之势也。

及以至是,言不辱者,所谓强颜耳,曷足贵乎!且西伯,伯也,拘于羑里;李斯,相也,具于五刑;淮阴,王也,受械于陈;彭越、张敖,南面称孤,系狱抵罪;绛侯诛诸吕,权倾五伯,囚于请室;魏其,大将也,衣赭衣,关三木;季布为朱家钳奴;灌夫受辱于居室。

此人皆身至王侯将相,声闻邻国,及罪至罔加,不能引决自裁,在尘埃之中。

古今一体,安在其不辱也?由此言之,勇怯,势也;强弱,形也。

审矣,何足怪乎?夫人不能早自裁绳墨之外,以稍陵迟,至于鞭箠之间,乃欲引节,斯不亦远乎!古人所以重施刑于大夫者,殆为此也。

夫人情莫不贪生恶死,念父母,顾妻子,至激于义理者不然,乃有所不得已也。

今仆不幸,早失父母,无兄弟之亲,独身孤立,少卿视仆于妻子何如哉?且勇者不必死节,怯夫慕义,何处不勉焉!仆虽怯懦,欲苟活,亦颇识去就之分矣,何至自沉溺缧绁之辱哉!且夫臧获婢妾,犹能引决,况仆之不得已乎?所以隐忍苟活,幽于粪土之中而不辞者,恨私心有所不尽,鄙陋没世,而文采不表于后也。

古者富贵而名摩灭,不可胜记,唯倜傥非常之人称焉。

盖文王拘而演《周易》;仲尼厄而作《春秋》;屈原放逐,乃赋《离骚》;左丘失明,厥有《国语》;孙子膑脚,《兵法》修列;不韦迁蜀,世传《吕览》;韩非囚秦,《说难》《孤愤》;《诗》三百篇,大底圣贤发愤之所为作也。

此人皆意有所郁结,不得通其道,故述往事、思来者。

乃如左丘无目,孙子断足,终不可用,退而论书策,以舒其愤,思垂空文以自见。

仆窃不逊,近自托于无能之辞,网罗天下放失旧闻,略考其行事,综其终始,稽其成败兴坏之纪,上计轩辕,下至于兹,为十表,本纪十二,书八章,世家三十,列传七十,凡百三十篇。

亦欲以究天人之际,通古今之变,成一家之言。

草创未就,会遭此祸,惜其不成,是以就极刑而无愠色。

仆诚以著此书,藏之名山,传之其人,通邑大都,则仆偿前辱之责,虽万被戮,岂有悔哉!然此可为智者道,难为俗人言也! 且负下未易居,下流多谤议。

仆以口语遇遭此祸,重为乡党所笑,以污辱先人,亦何面目复上父母之丘墓乎?虽累百世,垢弥甚耳!是以肠一日而九回,居则忽忽若有所亡,出则不知其所往。

每念斯耻,汗未尝不发背沾衣也!身直为闺阁之臣,宁得自引深藏于岩穴邪?故且从俗浮沉,与时俯仰,以通其狂惑。

今少卿乃教以推贤进士,无乃与仆私心剌谬乎?今虽欲自雕琢,曼辞以自饰,无益,于俗不信,适足取辱耳。

要之,死日然后是非乃定。

书不能悉意,故略陈固陋。

谨再拜。

  像牛马一样替人奔走的仆役太史公司马迁再拜,少卿足下:
  从前承蒙您给我写信,教导我用谨慎的态度在待人接物上,以推举贤能、引荐人才为己任,情意十分恳切诚挚,好像抱怨我没有遵从您的教诲,而是追随了世俗之人的意见。我是不敢这样做的。我虽然平庸无能,但也曾听到过德高才俊的前辈遗留下来的风尚。只是我自认为身体已遭受摧残,又处于污浊的环境之中,每有行动便受到指责,想对事情有所增益,结果反而自己遭到损害,因此我独自忧闷而不能向人诉说。俗话说:"为谁去做,教谁来听?"钟子期死了,伯牙便一辈子不再弹琴。这是为什么呢?贤士乐于被了解自己的人所用,女子为喜爱自己的人而打扮。像我这样的人,身躯已经亏残,即使才能像随侯珠、和氏璧那样稀有,品行像许由、伯夷那样高尚,终究不能把这些当做光荣,只不过足以被人耻笑而自取污辱。
  来信本应及时答复,刚巧我侍从皇上东巡回来,后又为烦琐之事所逼迫,能见面的日子很少,我又匆匆忙忙地没有片刻的闲工夫来详尽地表达心意。您蒙受意想不到的罪祸,再过一月,临近十二月,我侍从皇上到雍县去的日期也迫近了,恐怕突然之间您就会有不幸之事发生,因而使我终生不能向您抒发胸中的愤懑,那么与世长辞的灵魂会永远留下无穷的遗憾。请让我向您略约陈述浅陋的意见。隔了很长的日子没有复信给您,希望您不要责怪。
  我听到过这样的说法:一个人如何修身,是判断他智慧的凭证;能够自修其身,这是有智慧的凭证。能够怜爱别人,乐于施舍,这是行仁德的开始。取和予是否得当,这是衡量义与不义的标志。看一个人对耻辱采取什么态度,就可以决断他是否勇敢。建立好的名声,这是德行的最高准则。志士有这五种品德,然后就可以立足于社会,排在君子的行列中了。所以,没有什么灾祸比贪图私利更惨的了。没有什么悲哀比伤创心灵更为可悲了。没有什么行为比使先人受辱这件事更丑恶了,没有什么耻辱比遭受宫刑更严重了。受过宫刑后获得余生的人,社会地位是没法比类的,这并非当今之世如此,这种情况从开始以来已经很久了。从前卫灵公与宦官雍渠同坐一辆车子,孔子感到这对他是一种侮辱,便离开卫国到陈国去,商鞅通过姓景的太监而得以谒见秦孝公,贤士赵良为此担忧;太监赵谈陪坐在汉文帝的车上,袁丝为之脸色大变。自古以来,人们把与刑余之人相并列当做一种耻辱。就一般才智的人来说,一旦事情关系到宦官,没有不感到伤心丧气的,更何况气节高尚的人呢?如今朝廷虽然缺乏人才,但怎么会让一个受过刀锯摧残之刑的人,来推荐天下的豪杰俊才呢?我凭着先父遗留下来的事业,才能够在京城任职,到已二十多年了。我常常这样想:上不能对君王进纳忠言,献出诚实的心意,而有出谋划策的称誉,从而得到皇上的信任;其次,又不能给皇上拾取遗漏,补正阙失,招纳贤才,推举能人,使隐居在岩穴中的贤士不至被埋没;对外,又不能备数于军队之中,参加攻城野战,以建立斩将夺旗的功劳;从最次要的方面来看,又不能积累老资格,在言论方面立功,谋得尊贵的官职,优厚的俸禄,来为宗族和朋友争光。这四个方面没有哪一方面做出成绩,我只能有意地迎合皇上的心意,以保全自己的地位。我没有些微的建树,从这四方面就可以看出来了。以前,我也曾夹杂在下大夫的行列,跟在外朝官员的后面发表一些微不足道的议论。我没有利用这个机会申张国家的法度,竭尽自己的思虑,到如今已经身体残废成为打扫污秽的奴隶,处在地位卑贱的人的行列当中,还想昂首扬眉,评论是非,不也是轻视朝廷、使当世的君子们感到羞耻吗?唉!唉!像我这样的人,尚且说什么呢?尚且说什么呢?
  而且,事情的前因后果一般人是不容易弄明白的。我在少年的时候就没有卓越不羁的才华,成年以后也没有得到乡里的称誉,幸亏皇上因为我父亲是太史令,使我能够获得奉献微薄才能的机会,出入宫禁之中。我认为头上顶着盆子就不能望天,所以断绝了宾客的往来,忘掉了家室的事务,日夜都在考虑全部献出自己的微不足道的才干和能力,专心供职,以求得皇上的信任和宠幸。但是,事情与愿望违背太大,不是原先所料想的那样。我和李陵都在朝中为官,向来并没有多少交往,追求和反对的目标也不相同,从不曾在一起举杯饮酒,互相表示友好的感情。但是我观察李陵的为人,确是个守节操的不平常之人:奉事父母讲孝道,同朋友交往守信用,遇到钱财很廉洁,或取或予都合乎礼义,能分别长幼尊卑,谦让有礼,恭敬谦卑自甘人下,总是考虑着奋不顾身来赴国家的急难。他历来积铸的品德,我认为有国士的风度。做人臣的,从出于万死而不顾一生的考虑,奔赴国家的危难,这已经是很少见的了。现今他行事一有不当,而那些只顾保全自己性命和妻室儿女利益的臣子们,便跟着挑拨是非,夸大过错,陷人于祸,我确实从内心感到沉痛。况且李陵带领的兵卒不满五千,深入敌人军事要地,到达单于的王庭,好像在老虎口上垂挂诱饵,向强大的胡兵四面挑战,面对着亿万敌兵,同单于连续作战十多天,杀伤的敌人超过了自己军队的人数,使得敌人连救死扶伤都顾不上。匈奴君长都十分震惊恐怖,于是就征调左、右贤王,出动了所有会开弓放箭的人,举国上下,共同攻打李陵并包围他。李陵转战千里,箭都射完了,进退之路已经断绝,救兵不来,士兵死伤成堆。但是,当李陵振臂一呼,鼓舞士气的时候,兵士没有不奋起的,他们流着眼泪,一个个满脸是血,强忍悲泣,拉开空的弓弦,冒着白光闪闪的刀锋,向北拼死杀敌。当李陵的军队尚未覆没的时候,使者曾给朝廷送来捷报,朝廷的公卿王侯都举杯为皇上庆贺。几天以后,李陵兵败的奏书传来,皇上为此而饮食不甜,处理朝政也不高兴。大臣们都很忧虑,害怕,不知如何是好。我私下里并未考虑自己的卑贱,见皇上悲伤痛心,实在想尽一点我那款款愚忠。我认为李陵向来与将士们同甘共苦,能够换得士兵们拼死效命的行动,即使是古代名将恐怕也没能超过的。他虽然身陷重围,兵败投降,但看他的意思,是想寻找机会报效汉朝。事情已经到了无可奈何的地步,但他摧垮、打败敌军的功劳,也足以向天下人显示他的本心了。我内心打算向皇上陈述上面的看法,而没有得到适当的机会,恰逢皇上召见,询问我的看法,我就根据这些意见来论述李陵的功劳,想以此来宽慰皇上的胸怀,堵塞那些攻击、诬陷的言论。我没有完全说清我的意思,圣明的君主不深入了解,认为我是攻击贰师将军,而为李陵辩解,于是将我交付狱官处罚。我的虔敬和忠诚的心意,始终没有机会陈述和辩白,被判了诬上的罪名,皇上终于同意了法吏的判决。我家境贫寒,微薄的钱财不足以拿来赎罪,朋友们谁也不出面营救,皇帝左右的亲近大臣又不肯替我说一句话。我血肉之躯本非木头和石块,却与执法的官吏在一起,深深地关闭在牢狱之中,我向谁去诉说内心的痛苦呢?这些,正是少卿所亲眼看见的,我的所作所为难道不正是这样吗?李陵投降以后,败坏了他的家族的名声,而我接着被置于蚕室,更被天下人所耻笑,可悲啊!可悲!
  这些事情是不容易逐一地向俗人解释的。我的祖先没有剖符丹书的功劳,职掌文献史料、天文历法工作的官员,地位接近于算卦、赞礼的人,本是皇上所戏弄并当作倡优来畜养的人,是世俗所轻视的。假如我伏法被杀,那好像是九牛的身上失掉一根毛,同蝼蚁又有什么区别?世人又不会拿我之死与能殉节的人相比,只会认为我是智尽无能、罪大恶极,不能免于死刑,而终于走向死路罢了!为什么会这样呢?这是我向来所从事的职业以及地位,使人们会这样地看待自己。人本来就有一死,但有的人死得比泰山还重,有的人死的却比鸿毛还轻,这是因为他们用死追求的目的不同啊!一个人最重要的是不使祖先受辱,其次是不能使身体受辱,其次是不能因自己的脸色不合礼仪而受辱,其次是不能因为自己的言语不当而受辱,其次是使肢体受扭曲(长跪、被可捆绑)而受辱,其次是穿上囚服受辱,其次是带上木枷,遭受杖刑而受辱,其次是被剃光头发、颈戴枷锁而受辱,其次是毁坏肌肤、断肢截体而受辱,最下等的是宫刑了,侮辱到了极点。古书说"刑不上大夫",这句话的意思是说,对于士大夫的气节,不可不劝勉鼓励啊(鼓励士大夫在犯罪以后勇于自杀,自杀就坚守了士大夫的气节)。猛虎生活在深山之中,百兽就都震恐,等到它落入陷阱和栅栏之中时,就只得摇着尾巴乞求食物,这是人不断地使用威力和约束而逐渐使它驯服的。所以,士子看见画地为牢而决不进入,面对削木而成的假狱吏也决不能接受他的审讯,把思虑计谋定在自我了断上面。如今我的手脚捆在一起,被木枷锁住、绳索捆绑,皮肉暴露在外,受着棍打和鞭笞,关在牢狱之中。在这种时候,看见狱吏就叩头触地,看见牢卒就恐惧喘息。这是为什么呢?这是经过长时间的威逼约束所造成的形势。事情已经到了这种地步,再谈什么不受污辱,那就是人们常说的厚脸皮了,有什么值得尊贵的呢?况且,像西伯姬昌,是诸侯的领袖,曾被拘禁在羑里;李斯,是丞相,也受尽了五刑;淮阴侯韩信,被封为王,却在陈地被戴上刑具;彭越、张敖被诬告有称帝野心,被捕入狱并定下罪名;绛侯周勃,曾诛杀诸吕,一时间权力大于春秋五霸,也被囚禁在请罪室中;魏其侯窦婴,是一员大将,也穿上了红色的囚衣,手、脚、颈项都套上了刑具;季布以铁圈束颈卖身给朱家当了奴隶;灌夫被拘于居室而受屈辱。这些人的身份都到了王侯将相的地位,声名传扬到邻国,等到犯了罪而法网加身的时候,不能够下决心自杀,处在污秽屈辱的地位。古今都是一样的,哪里能不受辱呢?照这样说来,勇敢或怯懦,乃是形势所造成;坚强或懦弱,也是形势所决定。这是很清楚明白的事了,有什么奇怪的呢?况且人不能早一点在被法律制裁之前就自杀,因此渐渐地衰败,到了挨打受刑的时候,才想到伸张士大夫的名节,这种愿望和现实不是相距太远了吗?古人之所以慎重地对大夫用刑,大概就是因为这个缘故。
  人之常情,没有谁不贪生怕死的,都挂念父母,顾虑妻室儿女。至于那些激愤于正义公理的人当然不是这样,这里有迫不得已的情况。如今我很不幸,早早地失去双亲,又没有兄弟互相爱护,独身一人,孤立于世,少卿你看我对妻室儿女又怎样呢?况且一个勇敢的人不一定要为名节去死,怯懦的人如果仰慕大义,什么地方不可以勉励自己去死节呢?我虽然怯懦软弱,想苟活在人世,但也稍微懂得区分弃生就死的界限,哪会自甘沉溺于牢狱生活而忍受屈辱呢?再说奴隶婢妾尚且能够下决心自杀,何况像我到了这样不得已的地步!我之所以忍受着屈辱苟且活下来,陷在污浊的监狱之中却不肯死,是遗憾我内心的志愿有未达到的,如果平平庸庸地死了,文章就不能在后世显露。
  古时候虽富贵但名字磨灭不传的人,多得数不清,只有那些卓异而不平常的人才在世上著称。(那就是:)西伯姬昌被拘禁而扩写《周易》;孔子受困窘而作《春秋》;屈原被放逐,才写了《离骚》;左丘明失去视力,才有《国语》;孙膑被截去膝盖骨,《兵法》才撰写出来;吕不韦被贬谪蜀地,后世才流传着《吕氏春秋》;韩非被囚禁在秦国,写出《说难》《孤愤》;《诗》三百篇,大都是一些圣贤们抒发愤慨而写作的。这些人都是(因为)感情有压抑郁结不解的地方,不能实现其理想,所以记述过去的事迹,让将来的人了解他的志向。就像左丘明没有了视力,孙膑断了双脚,终生不能被人重用,便退隐著书立说来抒发他们的怨愤,想到活下来从事著作来表现自己的思想。
  我私下里也自不量力,用我那不高明的文辞,收集天下散失的历史传闻,粗略地考订其真实性,综述其事实的本末,推究其成败盛衰的道理,上自黄帝,下至于当今,写成十篇表,十二篇本纪,八篇书,三十篇世家,七十篇列传,一共一百三十篇,也是想研究自然现象和人类社会之间的关系,贯通古往今来变化的脉络,成为一家的言论。刚开始草创还没有成书,恰恰遭遇到这场灾祸,我痛惜这部书不能完成,因此受到最残酷的刑罚也没有怨怒之色。假如真的能让我完成这本书,让它(暂时)藏在名山之中,(以后)再传给跟自己志同道合的人,再让它广传于天下。那么,我便抵偿了以前所受的侮辱,即使受再多的侮辱,难道会后悔吗?然而,这些只能向有见识的人诉说,却很难向世俗之人讲清楚啊!
  再说,戴罪被侮辱的处境是很不容易安生的,地位卑贱的人,往往被人诽谤和议论。我因为多嘴说了几句话而遭遇这场大祸,更被乡里之人、朋友羞辱和嘲笑,污辱了祖宗,又有什么颜面再到父母的坟墓上去祭扫呢?即使是到百代之后,这污垢和耻辱会更加深重啊!因此在肺腑中肠子里每日多次回转,在家中心神不定,好像失去了什么东西一样;出门则不知道往哪儿走。每当想到这件耻辱的事,冷汗没有不从脊背上冒出来而沾湿衣襟的。我已经成了宦官,怎么能够自己引退,深深地在山林岩穴隐居呢?所以只得随俗浮沉,跟着形势上下,以表现我狂放和迷惑不明。如今少卿竟教导我要推贤进士,岂不是与我自己的内心愿望相违背的吗?现今我虽然想自我雕饰一番,用美好的言辞来为自己开脱,这也没有好处,因为世俗之人是不会相信的,只会使我自讨侮辱啊。简单地说,人要到死后的日子,然后是非才能够论定。书信是不能完全表达心意的,因而只是略微陈述我愚执、浅陋的意见罢了。恭敬的拜两次。

bào rèn shǎo qīng shū / / bào rèn ān shū
[ [ liǎng hàn ] ] qiān
tài shǐ gōng niú zǒu qiān , , zài bài yán       
shǎo qīng xià : : nǎng zhě shū , , jiāo shèn jiē , , tuī xián jìn shì wéi , , qín qín kěn kěn       
ruò wàng xiàng shī , , ér yòng liú rén zhī yán , , fēi gǎn       
suī , , cháng wén zhǎng zhě zhī fēng       
wéi shēn cán chù huì , , dòng ér jiàn yóu , , fǎn sǔn , , shì ér shuí       
yàn yuē : : shuí wéi wéi zhī ? ? shú lìng tīng zhī ? ? gài zhōng , , zhōng shēn qín       
? ? shì wéi zhī zhě yòng , , wéi shuō zhě róng       
ruò zhì kuī quē , , suī cái huái 怀 suí , , háng ruò yóu , , zhōng wéi róng , , shì xiào ér diǎn ěr       
shū , , huì dōng cóng shàng lái , , yòu jiàn shì , , xiàng jiàn qiǎn , , zhī jiān , , jié zhǐ       
jīn shǎo qīng bào zhī zuì , , shè xún yuè , , dōng , , yòu báo cóng shàng yōng , , kǒng rán wéi huì , , shì zhōng shū fèn mèn xiǎo zuǒ yòu , , zhǎng shì zhě hún hèn qióng       
qǐng luè chén lòu       
què rán jiǔ bào , , xìng wéi guò       
wén zhī : : xiū shēn zhě , , zhì zhī ; ; ài shī zhě , , rén zhī duān ; ; zhě , , zhī biǎo ; ; chǐ zhě , , yǒng zhī jué ; ; míng zhě , , háng zhī       
shì yǒu zhě , , rán hòu tuō shì , , liè jun1 zhī lín       
huò cǎn , , bēi tòng shāng xīn , , háng chǒu xiān , , gòu gōng xíng       
xíng zhī rén , , suǒ shù , , fēi shì , , suǒ cóng lái yuǎn       
wèi líng gōng yōng tóng zǎi , , kǒng shì chén ; ; shāng yāng yīn jǐng jiān jiàn , , zhào liáng hán xīn ; ; tóng cān chéng , , yuán biàn : : ér chǐ zhī ! ! zhōng cái zhī rén , , shì yǒu guān huàn shù , , shāng , , ér kuàng kāng kǎi zhī shì ! ! jīn cháo tíng suī rén , , nài lìng dāo zhī , , jiàn tiān xià zhī háo jun4 zāi ! ! lài xiān rén , , dài zuì niǎn xià , , èr shí nián       
suǒ wéi : : shàng zhī , , néng zhōng xiào xìn , , yǒu cái zhī , , jié míng zhǔ ; ; zhī , , yòu néng shí què , , zhāo xián jìn néng , , xiǎn yán xué zhī shì ; ; wài zhī , , néng bèi háng , , gōng chéng zhàn , , yǒu zhǎn jiāng qiān zhī gōng ; ; xià zhī , , néng lèi láo , , zūn guān hòu , , wéi zōng jiāo yóu guāng chǒng       
zhě suí , , gǒu róng , , suǒ duǎn zhǎng zhī xiào , , jiàn       
xiāng zhě , , cháng xià zhī liè , , péi wài tíng       
shí yǐn wéi gāng , , jìn , , jīn kuī xíng wéi sǎo chú zhī , , zài róng zhī zhōng , , nǎi yǎng shǒu shēn méi , , lùn liè shì fēi , , qīng cháo tíng xiū dāng shì zhī shì xié ? ? jiē ! ! jiē ! ! shàng yán zāi ! ! shàng yán zāi ! !        qiě shì běn wèi míng       
shǎo zhī cái , , zhǎng xiāng zhī , , zhǔ shàng xìng xiān rén zhī , , shǐ 使 fèng báo , , chū zhōu wèi zhī zhōng       
wéi dài pén wàng tiān , , jué bīn zhī zhī , , wàng shì jiā zhī , , jié xiāo zhī cái , , xīn yíng zhí , , qiú qīn mèi zhǔ shàng       
ér shì nǎi yǒu miù rán zhě ! !        líng mén xià , , fēi néng xiàng shàn       
shě , , wèi cháng xián bēi jiǔ , , jiē yīn qín zhī huān       
rán guān wéi rén , , shǒu shì , , shì qīn xiào , , shì xìn , , lín cái lián , , , , fèn bié yǒu ràng , , gōng jiǎn xià rén , , cháng fèn shēn , , xùn guó jiā zhī       
suǒ , , wéi yǒu guó shì zhī fēng       
rén chén chū wàn shēng zhī , , gōng jiā zhī nán , ,       
jīn shì dāng , , ér quán bǎo zhī chén suí ér méi niè duǎn , , chéng xīn tòng zhī       
qiě líng mǎn qiān , , shēn jiàn róng zhī , , wáng tíng , , chuí ěr kǒu , , héng tiāo qiáng , , yǎng 亿 wàn zhī shī , , dān lián zhàn shí yǒu , , suǒ shā guò dāng       
jiù shāng gěi , , zhān qiú zhī jun1 zhǎng xián zhèn , , nǎi zhēng zuǒ yòu xián wáng , , yǐn gōng zhī mín , , guó gòng gōng ér wéi zhī       
zhuǎn dòu qiān , , shǐ jìn dào qióng , , jiù bīng zhì , , shì shāng       
rán líng láo jun1 , , shì , , gōng liú , , mèi yǐn , , gèng zhāng kōng juàn , , mào bái rèn , , běi shǒu zhēng zhě       
líng wèi méi shí , , shǐ 使 yǒu lái bào , , hàn gōng qīng wáng hóu jiē fèng shāng shàng shòu 寿       
hòu shù , , líng bài shū wén , , zhǔ shàng wéi zhī shí gān wèi , , tīng cháo       
chén yōu , , zhī suǒ chū       
qiè liào bēi jiàn , , jiàn zhǔ shàng cǎn dào , , chéng xiào kuǎn kuǎn zhī , , wéi líng shì jué gān fèn shǎo , , néng rén zhī , , suī zhī míng jiāng , , néng guò       
shēn suī xiàn bài , , guān , , qiě dāng ér bào hàn       
shì nài , , suǒ cuī bài , , gōng bào tiān xià       
huái 怀 chén zhī , , ér wèi yǒu , , shì huì zhào wèn , , zhǐ , , tuī yán líng zhī gōng , , guǎng 广 zhǔ shàng zhī , , sāi zhī       
wèi néng jìn míng , , míng zhǔ xiǎo , , wéi èr shī , , ér wéi líng yóu shuō , , suí xià       
quán quán zhī zhōng , , zhōng néng liè       
yīn wéi shàng , , cóng       
jiā pín , , huò shú , , jiāo yóu jiù , , zuǒ yòu qīn jìn wéi yán       
shēn fēi shí , , wéi , , shēn yōu líng zhī zhōng , , shuí gào zhě ! ! zhēn shǎo qīng suǒ qīn jiàn , , háng shì rán ? ? líng shēng jiàng , , tuí jiā shēng , , ér yòu èr zhī cán shì , , zhòng wéi tiān xià guān xiào       
bēi ! ! bēi ! ! shì wèi èr wéi rén yán       
zhī xiān fēi yǒu pōu dān shū zhī gōng , , wén shǐ xīng , , jìn bo zhù zhī jiān , , zhǔ shàng suǒ nòng , , chàng yōu suǒ chù , , liú zhī suǒ qīng       
jiǎ lìng shòu zhū , , ruò jiǔ niú wáng máo , , lóu ? ? ér shì yòu néng jiē zhě , , wéi zhì qióng zuì , , néng miǎn , , jiù ěr       
? ? suǒ shù shǐ 使 rán       
rén yǒu , , huò zhòng tài shān , , huò qīng hóng 鸿 máo , , yòng zhī suǒ       
tài shàng xiān , , shēn , , , , lìng , , shòu , , shòu , , guān suǒ bèi chuí chǔ shòu , , máo yīng jīn tiě shòu , , huǐ duàn zhī shòu , , zuì xià xíng ! ! chuán yuē xíng shàng       
yán shì jiē miǎn       
měng zài shēn shān , , bǎi shòu zhèn kǒng , , zài kǎn jǐng zhī zhōng , , yáo wěi ér qiú shí , , wēi yuē zhī jiàn       
shì yǒu huà wéi láo , , shì ; ; xuē wéi , , duì , , dìng xiān       
jīn jiāo shǒu , , shòu suǒ , , bào , , shòu bǎng chuí , , yōu huán qiáng zhī zhōng       
dāng zhī shí , , jiàn tóu qiǎng , , shì xīn       
zhě ? ? wēi yuē zhī shì       
zhì shì , , yán zhě , , suǒ wèi qiáng yán ěr , , guì ! ! qiě 西 , , , , yǒu ; ; , , xiàng , , xíng ; ; huái yīn , , wáng , , shòu xiè chén ; ; péng yuè zhāng áo , , nán miàn chēng , , zuì ; ; jiàng hóu zhū zhū , , quán qīng , , qiú qǐng shì ; ; wèi , , jiāng , , zhě , , guān sān ; ; wéi zhū jiā qián ; ; guàn shòu shì       
rén jiē shēn zhì wáng hóu jiāng xiàng , , shēng wén lín guó , , zuì zhì wǎng jiā , , néng yǐn jué cái , , zài chén āi zhī zhōng       
jīn , , ān zài ? ? yóu yán zhī , , yǒng qiè , , shì ; ; qiáng ruò , , xíng       
shěn , , guài ? ? rén néng zǎo cái shéng zhī wài , , shāo líng chí , , zhì biān chuí zhī jiān , , nǎi yǐn jiē , , yuǎn ! ! rén suǒ zhòng shī xíng zhě , , dài wéi       
rén qíng tān shēng è , , niàn , , , , zhì zhě rán , , nǎi yǒu suǒ       
jīn xìng , , zǎo shī , , xiōng zhī qīn , , shēn , , shǎo qīng shì zāi ? ? qiě yǒng zhě jiē , , qiè , , chù miǎn yān ! ! suī qiè nuò , , gǒu huó , , shí jiù zhī fèn , , zhì chén léi xiè zhī zāi ! ! qiě zāng huò qiè , , yóu néng yǐn jué , , kuàng zhī ? ? suǒ yǐn rěn gǒu huó , , yōu fèn zhī zhōng ér zhě , , hèn xīn yǒu suǒ jìn , , lòu méi shì , , ér wén cǎi biǎo hòu       
zhě guì ér míng miè , , shèng , , wéi tǎng fēi cháng zhī rén chēng yān       
gài wén wáng ér yǎn zhōu ; ; zhòng è ér zuò chūn qiū ; ; yuán fàng zhú , , nǎi sāo ; ; zuǒ qiū shī míng , , jué yǒu guó ; ; sūn bìn jiǎo , , bīng xiū liè ; ; wéi qiān shǔ , , shì chuán lǎn ; ; hán fēi qiú qín , , shuō nán fèn ; ; shī sān bǎi piān , , shèng xián fèn zhī suǒ wéi zuò       
rén jiē yǒu suǒ jié , , tōng dào , , shù wǎng shì lái zhě       
nǎi zuǒ qiū , , sūn duàn , , zhōng yòng , , tuì 退 ér lùn shū , , shū fèn , , chuí kōng wén jiàn       
qiè xùn , , jìn tuō néng zhī , , wǎng luó tiān xià fàng shī jiù wén , , luè kǎo háng shì , , zōng zhōng shǐ , , chéng bài xìng huài zhī , , shàng xuān yuán , , xià zhì , , wéi shí biǎo , , běn shí èr , , shū zhāng , , shì jiā sān shí , , liè chuán shí , , fán bǎi sān shí piān       
jiū tiān rén zhī , , tōng jīn zhī biàn , , chéng jiā zhī yán       
cǎo chuàng wèi jiù , , huì zāo huò , , chéng , , shì jiù xíng ér yùn       
chéng zhe shū , , cáng zhī míng shān , , chuán zhī rén , , tōng dōu , , cháng qián zhī , , suī wàn bèi , , yǒu huǐ zāi ! ! rán wéi zhì zhě dào , , nán wéi rén yán ! !        qiě xià wèi , , xià liú duō bàng       
kǒu zāo huò , , zhòng wéi xiāng dǎng suǒ xiào , , xiān rén , , miàn shàng zhī qiū ? ? suī lèi bǎi shì , , gòu shèn ěr ! ! shì cháng ér jiǔ huí , , ruò yǒu suǒ wáng , , chū zhī suǒ wǎng       
měi niàn chǐ , , hàn wèi cháng bèi zhān ! ! shēn zhí wéi guī zhī chén , , níng yǐn shēn cáng yán xué xié ? ? qiě cóng chén , , shí yǎng , , tōng kuáng huò       
jīn shǎo qīng nǎi jiāo tuī xián jìn shì , , nǎi xīn miù ? ? jīn suī diāo zhuó , , màn shì , , , , xìn , , shì ěr       
yào zhī , , rán hòu shì fēi nǎi dìng       
shū néng , , luè chén lòu       
jǐn zài bài
热度:281 作者: [两汉] 司马迁
类型:写风|写山|写人|故事|山川|写草|往事|

太史公曰:“先人有言:‘自周公卒五百岁而有孔子。

孔子卒后至于今五百岁,有能绍明世、正《易传》,继《春秋》、本《诗》、《书》、《礼》、《乐》之际?’”意在斯乎!意在斯乎!小子何敢让焉! 上大夫壶遂曰:“昔孔子何为而作《春秋》哉”?太史公曰:“余闻董生曰:‘周道衰废,孔子为鲁司寇,诸侯害子,大夫雍之。

孔子知言之不用,道之不行也,是非二百四十二年之中,以为天下仪表,贬天子,退诸侯,讨大夫,以达王事而已矣。

’子曰:‘我欲载之空言,不如见之于行事之深切著明也。

’夫《春秋》,上明三王之道,下辨人事之纪,别嫌疑,明是非,定犹豫,善善恶恶,贤贤贱不肖,存亡国,继绝世,补弊起废,王道之大者也。

《易》著天地、阴阳、四时、五行,故长于变;《礼》经纪人伦,故长于行;《书》记先王之事,。

故长于政;《诗》记山川、溪谷、禽兽、草木、牝牡、雌雄,故长于风;《乐》乐所以立,故长于和;《春秋》辨是非,故长于治人。

是故《礼》以节人,《乐》以发和,《书》以道事,《诗》以达意,《易》以道化,《春秋》以道义。

拨乱世反之正,莫近于《春秋》。

《春秋》文成数万,其指数千。

万物之散聚皆在《春秋》。

《春秋》之中,弑君三十六,亡国五十二,诸侯奔走不得保其社稷者不可胜数。

察其所以,皆失其本已。

故《易》曰‘失之毫厘,差之千里。

’故曰‘臣弑君,子弑父,非一旦一夕之故也,其渐久矣’。

故有国者不可以不知《春秋》,前有谗而弗见,后有贼而不知。

为人臣者不可以不知《春秋》,守经事而不知其宜,遭变事而不知其权。

为人君父而不通于《春秋》之义者,必蒙首恶之名。

为人臣子而不通于《春秋》之义者,必陷篡弑之诛,死罪之名。

其实皆以为善,为之不知其义,被之空言而不敢辞。

夫不通礼义之旨,至于君不君,臣不臣,父不父,子不子。

夫君不君则犯,臣不臣则诛,父不父则无道,子不子则不孝。

此四行者,天下之大过也。

以天下之大过予之,则受而弗敢辞。

故《春秋》者,礼义之大宗也。

夫礼禁未然之前,法施已然之后;法之所为用者易见,而礼之所为禁者难知。

” 壶遂曰:“孔子之时,上无明君,下不得任用,故作《春秋》,垂空文以断礼义,当一王之法。

今夫子上遇明天子,下得守职,万事既具,咸各序其宜,夫子所论,欲以何明?” 太史公曰:“唯唯,否否,不然。

余闻之先人曰:‘伏羲至纯厚,作《易》八卦。

尧舜之盛,《尚书》载之,礼乐作焉。

汤武之隆,诗人歌之。

《春秋》采善贬恶,推三代之德,褒周室,非独刺讥而已也。

’汉兴以来,至明天子,获符瑞,封禅,改正朔,易服色,受命于穆清,泽流罔极,海外殊俗,重译款塞,请来献见者不可胜道。

臣下百官力诵圣德,犹不能宣尽其意。

且士贤能而不用,有国者之耻;主上明圣而德不布闻,有司之过也。

且余尝掌其官,废明圣盛德不载,灭功臣世家贤大夫之业不述,堕先人所言,罪莫大焉。

余所谓述故事,整齐其世传,非所谓作也,而君比之于《春秋》,谬矣。

” 于是论次其文。

七年而太史公遭李陵之祸,幽于缧绁。

乃喟然而叹曰:“是余之罪也夫。

是余之罪也夫!身毁不用矣!”退而深惟曰:“夫《诗》、《书》隐约者,欲遂其志之思也。

昔西伯拘羑里,演《周易》;孔子厄陈、蔡,作《春秋》;屈原放逐,著《离骚》;左丘失明,厥有《国语》;孙子膑脚,而论兵法;不韦迁蜀,世传《吕览》;韩非囚秦,《说难》、《孤愤》;《诗》三百篇,大抵贤圣发愤之所为作也。

此人皆意有所郁结,不得通其道也,故述往事,思来者。

”于是卒述陶唐以来,至于麟止,自黄帝始。

tài shǐ gōng
[ [ liǎng hàn ] ] qiān
tài shǐ gōng yuē : : xiān rén yǒu yán : : zhōu gōng bǎi suì ér yǒu kǒng       
kǒng hòu zhì jīn bǎi suì , , yǒu néng shào míng shì zhèng chuán , , chūn qiū běn shī shū zhī ? ? zài ! ! zài ! ! xiǎo gǎn ràng yān ! !        shàng suí yuē : : kǒng wéi ér zuò chūn qiū zāi ? ? tài shǐ gōng yuē : : wén dǒng shēng yuē : : zhōu dào shuāi fèi , , kǒng wéi kòu , , zhū hóu hài , , yōng zhī       
kǒng zhī yán zhī yòng , , dào zhī háng , , shì fēi èr bǎi shí èr nián zhī zhōng , , wéi tiān xià biǎo , , biǎn tiān , , tuì 退 zhū hóu , , tǎo , , wáng shì ér       
yuē : : zǎi zhī kōng yán , , jiàn zhī háng shì zhī shēn qiē zhe míng       
chūn qiū , , shàng míng sān wáng zhī dào , , xià biàn rén shì zhī , , bié xián , , míng shì fēi , , dìng yóu , , shàn shàn è è , , xián xián jiàn xiāo , , cún wáng guó , , jué shì , , fèi , , wáng dào zhī zhě       
zhe tiān yīn yáng shí háng , , zhǎng biàn ; ; jīng rén lún , , zhǎng háng ; ; shū xiān wáng zhī shì , ,       
zhǎng zhèng ; ; shī shān chuān qín shòu cǎo pìn xióng , , zhǎng fēng ; ; suǒ , , zhǎng ; ; chūn qiū biàn shì fēi , , zhǎng zhì rén       
shì jiē rén , , , , shū dào shì , , shī , , dào huà , , chūn qiū dào       
luàn shì fǎn zhī zhèng , , jìn chūn qiū       
chūn qiū wén chéng shù wàn , , zhǐ shù qiān       
wàn zhī sàn jiē zài chūn qiū       
chūn qiū zhī zhōng , , shì jun1 sān shí liù , , wáng guó shí èr , , zhū hóu bēn zǒu bǎo shè zhě shèng shù       
chá suǒ , , jiē shī běn       
yuē shī zhī háo , , chà zhī qiān       
yuē chén shì jun1 , , shì , , fēi dàn zhī , , jiàn jiǔ       
yǒu guó zhě zhī chūn qiū , , qián yǒu chán ér jiàn , , hòu yǒu zéi ér zhī       
wéi rén chén zhě zhī chūn qiū , , shǒu jīng shì ér zhī , , zāo biàn shì ér zhī quán       
wéi rén jun1 ér tōng chūn qiū zhī zhě , , méng shǒu è zhī míng       
wéi rén chén ér tōng chūn qiū zhī zhě , , xiàn cuàn shì zhī zhū , , zuì zhī míng       
shí jiē wéi shàn , , wéi zhī zhī , , bèi zhī kōng yán ér gǎn       
tōng zhī zhǐ , , zhì jun1 jun1 , , chén chén , , , ,       
jun1 jun1 fàn , , chén chén zhū , , dào , , xiào       
háng zhě , , tiān xià zhī guò       
tiān xià zhī guò zhī , , shòu ér gǎn       
chūn qiū zhě , , zhī zōng       
jìn wèi rán zhī qián , , shī rán zhī hòu ; ; zhī suǒ wéi yòng zhě jiàn , , ér zhī suǒ wéi jìn zhě nán zhī       
       suí yuē : : kǒng zhī shí , , shàng míng jun1 , , xià rèn yòng , , zuò chūn qiū , , chuí kōng wén duàn , , dāng wáng zhī       
jīn shàng míng tiān , , xià shǒu zhí , , wàn shì , , xián , , suǒ lùn , , míng ? ?        tài shǐ gōng yuē : : wéi wéi , , fǒu fǒu , , rán       
wén zhī xiān rén yuē : : zhì chún hòu , , zuò guà       
yáo shùn zhī shèng , , shàng shū zǎi zhī , , zuò yān       
tāng zhī lóng , , shī rén zhī       
chūn qiū cǎi shàn biǎn è , , tuī sān dài zhī , , bāo zhōu shì , , fēi ér       
hàn xìng lái , , zhì míng tiān , , huò ruì , , fēng chán , , gǎi zhèng shuò , , , , shòu mìng qīng , , liú wǎng , , hǎi wài shū , , zhòng kuǎn sāi , , qǐng lái xiàn jiàn zhě shèng dào       
chén xià bǎi guān sòng shèng , , yóu néng xuān jìn       
qiě shì xián néng ér yòng , , yǒu guó zhě zhī chǐ ; ; zhǔ shàng míng shèng ér wén , , yǒu zhī guò       
qiě cháng zhǎng guān , , fèi míng shèng shèng zǎi , , miè gōng chén shì jiā xián zhī shù , , duò xiān rén suǒ yán , , zuì yān       
suǒ wèi shù shì , , zhěng shì chuán , , fēi suǒ wèi zuò , , ér jun1 zhī chūn qiū , , miù       
       shì lùn wén       
nián ér tài shǐ gōng zāo líng zhī huò , , yōu léi xiè       
nǎi kuì rán ér tàn yuē : : shì zhī zuì       
shì zhī zuì ! ! shēn huǐ yòng ! ! tuì 退 ér shēn wéi yuē : : shī shū yǐn yuē zhě , , suí zhì zhī       
西 yǒu , , yǎn zhōu ; ; kǒng è chén cài , , zuò chūn qiū ; ; yuán fàng zhú , , zhe sāo ; ; zuǒ qiū shī míng , , jué yǒu guó ; ; sūn bìn jiǎo , , ér lùn bīng ; ; wéi qiān shǔ , , shì chuán lǎn ; ; hán fēi qiú qín , , shuō nán fèn ; ; shī sān bǎi piān , , xián shèng fèn zhī suǒ wéi zuò       
rén jiē yǒu suǒ jié , , tōng dào , , shù wǎng shì , , lái zhě       
shì shù táo táng lái , , zhì lín zhǐ , , huáng shǐ
热度:329 作者: [两汉] 司马迁
类型:写山|写水|写马|写人|人民|江南|写鱼|写羊|

老子曰:“至治之极,邻国相望,鸡狗之声相闻,民各甘其食,美其服,安其俗,乐其业,至老死不相往来。

”必用此为务,挽近世涂民耳目,则几无行矣。

太史公曰:夫神农以前,吾不知已。

至若《诗》、《书》所述虞、夏以来,耳目欲极声色之好,口欲穷刍豢 之味,身安逸乐而心夸矜势能之荣。

使俗之渐民久矣,虽户说以眇 论,终不能化。

故善者因之,其次利道 之,其次教诲之,其次整齐之,最下者与之争。

夫山西饶材、竹、旄、玉石,山东多鱼、盐、漆、丝、声色,江南出棻、梓、姜、桂、金、锡、连、丹沙、犀、玳瑁、珠玑、齿、革,龙门、碣石 北多马、牛、羊、旃、裘、筋、角;铜、铁则千里往往山出置。

此其大较也。

皆中国人民所喜好,谣俗被服饮食奉生送死之具也。

故待农而食之,虞 而出之,工而成之,商而通之。

此宁有政教发征期会哉?人各任其能,竭其力,以得所欲。

故物贱之征贵,贵之征贱,各劝其业,乐其事,若水之趋下,日夜无休时,不召而自来,不求而民出之。

岂非道之所符,而自然之验邪? 《周书》 曰:“农不出则乏其食,工不出则乏其事,商不出则三宝绝,虞不出则财匮少。

”财匮少而山泽不辟 矣。

此四者,民所衣食之原 也。

原大则饶,原小则鲜。

上则富国,下则富家。

贫富之道,莫之夺予,而巧者有余,拙者不足。

故太公望 封于营丘,地潟卤,人民寡,于是太公劝其女功,极技巧,通鱼盐,则人物归之, 繦至 而辐凑。

故齐冠带衣履天下,海岱之闲敛袂而往朝焉。

其后齐中衰,管子修之,设轻重九府,则桓公以霸,九合诸侯,一匡天下;而管氏亦有三归,位在陪臣,富于列国之君。

是以齐富强至于威宣 也。

故曰: “仓廪实而知礼节,衣食足而知荣辱。

”礼生于有而废于无。

故君子富,好行其德;小人富,以适其力。

渊深而鱼生之,山深而兽往之,人富而仁义附焉。

富者得执益彰,失执则客无所之,以而不乐。

夷狄益甚。

谚曰:“千金之子,不死于市。

”此非空言也。

故曰:“天下熙熙,皆为利来;天下壤壤,皆为利往。

huò zhí liè chuán
[ [ liǎng hàn ] ] qiān
lǎo yuē : : zhì zhì zhī , , lín guó xiàng wàng , , gǒu zhī shēng xiàng wén , , mín gān shí , , měi , , ān , , , , zhì lǎo xiàng wǎng lái       
yòng wéi , , wǎn jìn shì mín ěr , , háng       
tài shǐ gōng yuē : : shén nóng qián , , zhī       
zhì ruò shī shū suǒ shù xià lái , , ěr shēng zhī hǎo , , kǒu qióng chú huàn        zhī wèi , , shēn ān ér xīn kuā jīn shì néng zhī róng       
shǐ 使 zhī jiàn mín jiǔ , , suī shuō miǎo        lùn , , zhōng néng huà       
shàn zhě yīn zhī , , dào        zhī , , jiāo huì zhī , , zhěng zhī , , zuì xià zhě zhī zhēng       
shān 西 ráo cái zhú máo shí , , shān dōng duō yán shēng , , jiāng nán chū fēn jiāng guì jīn lián dān shā dài mào zhū chǐ 齿 , , lóng mén jié shí        běi duō niú yáng zhān qiú jīn jiǎo ; ; tóng tiě qiān wǎng wǎng shān chū zhì       
jiào       
jiē zhōng guó rén mín suǒ hǎo , , yáo bèi yǐn shí fèng shēng sòng zhī       
dài nóng ér shí zhī , ,        ér chū zhī , , gōng ér chéng zhī , , shāng ér tōng zhī       
níng yǒu zhèng jiāo zhēng huì zāi ? ? rén rèn néng , , jié , , suǒ       
jiàn zhī zhēng guì , , guì zhī zhēng jiàn , , quàn , , shì , , ruò shuǐ zhī xià , , xiū shí , , zhào ér lái , , qiú ér mín chū zhī       
fēi dào zhī suǒ , , ér rán zhī yàn xié ? ?        zhōu shū        yuē : : nóng chū shí , , gōng chū shì , , shāng chū sān bǎo jué , , chū cái kuì shǎo       
cái kuì shǎo ér shān              
zhě , , mín suǒ shí zhī yuán              
yuán ráo , , yuán xiǎo xiān       
shàng guó , , xià jiā       
pín zhī dào , , zhī duó , , ér qiǎo zhě yǒu , , zhuō zhě       
tài gōng wàng        fēng yíng qiū , , , , rén mín guǎ , , shì tài gōng quàn gōng , , qiǎo , , tōng yán , , rén guī zhī , ,        qiǎng zhì        ér còu       
guàn dài tiān xià , , hǎi dài zhī xián liǎn mèi ér wǎng cháo yān       
hòu zhōng shuāi , , guǎn xiū zhī , , shè qīng zhòng jiǔ , , huán gōng , , jiǔ zhū hóu , , kuāng tiān xià ; ; ér guǎn shì yǒu sān guī , , wèi zài péi chén , , liè guó zhī jun1       
shì qiáng zhì wēi xuān              
yuē : :        cāng lǐn shí ér zhī jiē , , shí ér zhī róng       
shēng yǒu ér fèi       
jun1 , , hǎo háng ; ; xiǎo rén , , shì       
yuān shēn ér shēng zhī , , shān shēn ér shòu wǎng zhī , , rén ér rén yān       
zhě zhí zhāng , , shī zhí suǒ zhī , , ér       
shèn       
yàn yuē : : qiān jīn zhī , , shì       
fēi kōng yán       
yuē : : tiān xià , , jiē wéi lái ; ; tiān xià rǎng rǎng , , jiē wéi wǎng       
热度:567 作者: [两汉] 司马迁
类型:写鸟|写马|写人|讽谏|不满|写酒|

孔子曰:“六艺于治一也。

《礼》以节人,《乐》以发和,《书》以道事,《诗》以达意,《易》以神化,《春秋》以义。

”太史公曰:“天道恢恢,岂不大哉!谈言微中,亦可以解纷。

淳于髡者,齐之赘婿也。

长不满七尺,滑稽多辩,数使诸侯,未尝屈辱。

齐威王之时喜隐,好为淫乐长夜之饮,沉湎不治,委政卿大夫。

百官荒乱,诸侯并侵,国且危亡,在于旦暮,左右莫敢谏。

淳于髡说之以隐曰:“国中有大鸟,止王之庭,三年不蜚又不呜,王知此鸟何也?”王曰:“此鸟不飞则已,一飞冲天;不鸣则已,一鸣惊人。

”于是乃朝诸县令长七十二人,赏一人,诛一人,奋兵而出。

诸侯振惊,皆还齐侵地。

威行三十六年。

语在《田完世家》中。

威王八年,楚大发兵加齐。

齐王使淳于髡之赵请救兵,赍金百斤,车马十驷。

淳于髡仰天大笑,冠缨索绝。

王曰:“先生少之乎?”髡曰:“何敢!”王曰:“笑岂有说乎?”髡曰:“今者臣从东方来,见道旁有禳田者,操一豚蹄,酒一盂,祝曰:‘瓯窭满篝,污邪满车,五谷蕃熟,穰穰满家。

’臣见其所持者狭而所欲者奢,故笑之。

”于是齐威王乃益赍黄金千溢,白璧十双,车马百驷。

髡辞而行,至赵。

赵王与之精兵十万,革车千乘。

楚闻之,夜引兵而去。

威王大悦,置酒后宫,召髡赐之酒。

问曰:“先生能饮几何而醉?”对曰:“臣饮一斗亦醉,一石亦醉。

”威王曰:“先生饮一斗而醉,恶能饮一石哉!其说可得闻乎?”髡曰:“赐酒大王之前,执法在傍,御史在后,髡恐惧俯伏而饮,不过一斗径醉矣。

若亲有严客,髡帣韝鞠,侍酒于前,时赐馀沥,奉觞上寿,数起,饮不过二斗径醉矣。

若朋友交游,久不相见,卒然相覩,欢然道故,私情相语,饮可五六斗径醉矣。

若乃州闾之会,男女杂坐,行酒稽留,六博投壶,相引为曹,握手无罚,目眙不禁,前有堕珥,后有遗簪,髡窃乐此,饮可八斗而醉二三。

日暮酒阑,合尊促坐,男女同席,履舄交错,杯盘狼藉,堂上烛灭,主人留髡而送客。

罗襦襟解,微闻芗泽,当此之时,髡心最欢,能饮一石。

故曰酒极则乱,乐极则悲,万事尽然。

”言不可极,极之而衰,以讽谏焉。

齐王曰:“善。

”乃罢长夜之饮,为髡为诸侯主客。

宗室置酒,髡尝在侧。

huá liè chuán
[ [ liǎng hàn ] ] qiān
kǒng yuē : : liù zhì       
jiē rén , , , , shū dào shì , , shī , , shén huà , , chūn qiū       
tài shǐ gōng yuē : : tiān dào huī huī , , zāi ! ! tán yán wēi zhōng , , jiě fēn       
chún kūn zhě , , zhī zhuì 婿       
zhǎng mǎn chǐ , , huá duō biàn , , shù shǐ 使 zhū hóu , , wèi cháng       
wēi wáng zhī shí yǐn , , hǎo wéi yín zhǎng zhī yǐn , , chén miǎn zhì , , wěi zhèng qīng       
bǎi guān huāng luàn , , zhū hóu bìng qīn , , guó qiě wēi wáng , , zài dàn , , zuǒ yòu gǎn jiàn       
chún kūn shuō zhī yǐn yuē : : guó zhōng yǒu niǎo , , zhǐ wáng zhī tíng , , sān nián fēi yòu , , wáng zhī niǎo ? ? wáng yuē : : niǎo fēi , , fēi chōng tiān ; ; míng , , míng jīng rén       
shì nǎi cháo zhū xiàn lìng zhǎng shí èr rén , , shǎng rén , , zhū rén , , fèn bīng ér chū       
zhū hóu zhèn jīng , , jiē hái qīn       
wēi háng sān shí liù nián       
zài tián wán shì jiā zhōng       
wēi wáng nián , , chǔ bīng jiā       
wáng shǐ 使 chún kūn zhī zhào qǐng jiù bīng , , jīn bǎi jīn , , chē shí       
chún kūn yǎng tiān xiào , , guàn yīng suǒ jué       
wáng yuē : : xiān shēng shǎo zhī ? ? kūn yuē : : gǎn ! ! wáng yuē : : xiào yǒu shuō ? ? kūn yuē : : jīn zhě chén cóng dōng fāng lái , , jiàn dào páng yǒu ráng tián zhě , , cāo tún , , jiǔ , , zhù yuē : : ōu mǎn gōu , , xié mǎn chē , , fān shú , , ráng ráng mǎn jiā       
chén jiàn suǒ chí zhě xiá ér suǒ zhě shē , , xiào zhī       
shì wēi wáng nǎi huáng jīn qiān , , bái shí shuāng , , chē bǎi       
kūn ér háng , , zhì zhào       
zhào wáng zhī jīng bīng shí wàn , , chē qiān chéng       
chǔ wén zhī , , yǐn bīng ér       
wēi wáng yuè , , zhì jiǔ hòu gōng , , zhào kūn zhī jiǔ       
wèn yuē : : xiān shēng néng yǐn ér zuì ? ? duì yuē : : chén yǐn dòu zuì , , shí zuì       
wēi wáng yuē : : xiān shēng yǐn dòu ér zuì , , è néng yǐn shí zāi ! ! shuō wén ? ? kūn yuē : : jiǔ wáng zhī qián , , zhí zài bàng , , shǐ zài hòu , , kūn kǒng ér yǐn , , guò dòu jìng zuì       
ruò qīn yǒu yán , , kūn juǎn bèi , , shì jiǔ qián , , shí , , fèng shāng shàng shòu 寿 , , shù , , yǐn guò èr dòu jìng zuì       
ruò péng yǒu jiāo yóu , , jiǔ xiàng jiàn , , rán xiàng , , huān rán dào , , qíng xiàng , , yǐn liù dòu jìng zuì       
ruò nǎi zhōu zhī huì , , nán zuò , , háng jiǔ liú , , liù tóu , , xiàng yǐn wéi cáo , , shǒu , , jìn , , qián yǒu duò ěr , , hòu yǒu zān , , kūn qiè , , yǐn dòu ér zuì èr sān       
jiǔ lán , , zūn zuò , , nán tóng , , jiāo cuò , , bēi pán láng jiè , , táng shàng zhú miè , , zhǔ rén liú kūn ér sòng       
luó jīn jiě , , wēi wén xiāng , , dāng zhī shí , , kūn xīn zuì huān , , néng yǐn shí       
yuē jiǔ luàn , , bēi , , wàn shì jìn rán       
yán , , zhī ér shuāi , , fěng jiàn yān       
wáng yuē : : shàn       
nǎi zhǎng zhī yǐn , , wéi kūn wéi zhū hóu zhǔ       
zōng shì zhì jiǔ , , kūn cháng zài
热度:293 作者: [两汉] 司马迁
类型:写风|写山|写人|读书|写云|

韩子曰:“儒以文乱法,而侠以武犯禁。

”二者皆讥,而学士多称于世云。

至如以术取宰相、卿、大夫,辅翼其世主,功名俱著于《春秋》,固无可言者。

及若季次、原宪,闾巷人也,读书怀独行君子之德,义不苟合当世,当世亦笑之。

故季次、原宪,终身空室蓬户,褐衣疏食不厌。

死而已四百余年,而弟子志之不倦。

今游侠,其行虽不轨于正义,然其言必信,其行必果,已诺必诚,不爱其躯,赴士之厄困,既已存亡死生矣,而不矜其能。

羞伐其德。

盖亦有足多者焉。

且缓急,人之所时有也。

太史公曰:昔者虞舜窘于井廪,伊尹负于鼎俎,傅说匿于傅险,吕尚困于棘津,夷吾桎梏,百里饭牛,仲尼畏匡,菜色陈、蔡。

此皆学士所谓有道仁人也,犹然遭此灾,况以中材而涉乱世之末流乎?其遇害何可胜道哉!鄙人有言曰:“何知仁义,已享其利者为有德。

”故伯夷丑周,饿死首阳山,而文、武不以其故贬王;跖跻暴戾,其徒诵义无穷。

由此观之,“窃钩者诛,窃国者侯;侯之门,仁义存。

”非虚言也。

今拘学或抱咫尺之义,久孤于世,岂若卑论侪俗,与世浮沉而取荣名哉!而布衣之徒,设取予然诺,千里诵义,为死不顾世。

此亦有所长,非苟而已也。

故士穷窘而得委命,此岂非人之所谓贤豪间者邪?诚使乡曲之侠,予季次、原宪比权量力,效功于当世,不同日而论矣。

要以功见言信,侠客之义,又曷可少哉! 古布衣之侠,靡得而闻已。

近世延陵、孟尝、春申、平原、信陵之徒,皆因王者亲属,藉于有土卿相之富厚,招天下贤者,显名诸侯,不可谓不贤者矣。

比如顺风而呼,声非加疾,其势激也。

至如闾巷之侠,修行砥名,声施于天下,莫不称贤,是为难耳!然儒、墨皆排摈不载。

自秦以前,匹夫之侠,湮灭不见,余甚恨之。

以余所闻,汉兴,有朱家、田仲、王公、剧孟、郭解之徒,虽时扞当世之文罔,然其私义,廉洁退让,有足称者。

名不虚立,士不虚附。

至如朋党宗强比周,设财役贫,豪暴侵凌孤弱,恣欲自快,游侠亦丑之。

余悲世俗不察其意,而猥以朱家、郭解等,令与豪暴之徒同类而共笑之也。

yóu xiá liè chuán
[ [ liǎng hàn ] ] qiān
hán yuē : : wén luàn , , ér xiá fàn jìn       
èr zhě jiē , , ér xué shì duō chēng shì yún       
zhì shù zǎi xiàng qīng , , shì zhǔ , , gōng míng zhe chūn qiū , , yán zhě       
ruò yuán xiàn , , xiàng rén , , shū huái 怀 háng jun1 zhī , , gǒu dāng shì , , dāng shì xiào zhī       
yuán xiàn , , zhōng shēn kōng shì péng , , shū shí yàn       
ér bǎi nián , , ér zhì zhī juàn       
jīn yóu xiá , , háng suī guǐ zhèng , , rán yán xìn , , háng guǒ , , nuò chéng , , ài , , shì zhī è kùn , , cún wáng shēng , , ér jīn néng       
xiū       
gài yǒu duō zhě yān       
qiě huǎn , , rén zhī suǒ shí yǒu       
tài shǐ gōng yuē : : zhě shùn jiǒng jǐng lǐn , , yǐn dǐng , , shuō xiǎn , , shàng kùn jīn , , zhì , , bǎi fàn niú , , zhòng wèi kuāng , , cài chén cài       
jiē xué shì suǒ wèi yǒu dào rén rén , , yóu rán zāo zāi , , kuàng zhōng cái ér shè luàn shì zhī liú ? ? hài shèng dào zāi ! ! rén yǒu yán yuē : : zhī rén , , xiǎng zhě wéi yǒu       
chǒu zhōu , , è 饿 shǒu yáng shān , , ér wén biǎn wáng ; ; zhí bào , , sòng qióng       
yóu guān zhī , , qiè gōu zhě zhū , , qiè guó zhě hóu ; ; hóu zhī mén , , rén cún       
fēi yán       
jīn xué huò bào zhǐ chǐ zhī , , jiǔ shì , , ruò bēi lùn chái , , shì chén ér róng míng zāi ! ! ér zhī , , shè rán nuò , , qiān sòng , , wéi shì       
yǒu suǒ zhǎng , , fēi gǒu ér       
shì qióng jiǒng ér wěi mìng , , fēi rén zhī suǒ wèi xián háo jiān zhě xié ? ? chéng shǐ 使 xiāng zhī xiá , , yuán xiàn quán liàng , , xiào gōng dāng shì , , tóng ér lùn       
yào gōng jiàn yán xìn , , xiá zhī , , yòu shǎo zāi ! !        zhī xiá , , ér wén       
jìn shì yán líng mèng cháng chūn shēn píng yuán xìn líng zhī , , jiē yīn wáng zhě qīn shǔ , , jiè yǒu qīng xiàng zhī hòu , , zhāo tiān xià xián zhě , , xiǎn míng zhū hóu , , wèi xián zhě       
shùn fēng ér , , shēng fēi jiā , , shì       
zhì xiàng zhī xiá , , xiū háng míng , , shēng shī tiān xià , , chēng xián , , shì wéi nán ěr ! ! rán jiē pái bìn zǎi       
qín qián , , zhī xiá , , yān miè jiàn , , shèn hèn zhī       
suǒ wén , , hàn xìng , , yǒu zhū jiā tián zhòng wáng gōng mèng guō jiě zhī , , suī shí gǎn dāng shì zhī wén wǎng , , rán , , lián jié tuì 退 ràng , , yǒu chēng zhě       
míng , , shì       
zhì péng dǎng zōng qiáng zhōu , , shè cái pín , , háo bào qīn líng ruò , , kuài , , yóu xiá chǒu zhī       
bēi shì chá , , ér wěi zhū jiā guō jiě děng , , lìng háo bào zhī tóng lèi ér gòng xiào zhī