《易》之《泰》:“上下交而其志同。
”其《否》曰:“上下不交而天下无邦。
”盖上之情达于下,下之情达于上,上下一体,所以为“泰”。
下之情壅阏而不得上闻,上下间隔,虽有国而无国矣,所以为“否”也。
交则泰,不交则否,自古皆然,而不交之弊,未有如近世之甚者。
君臣相见,止于视朝数刻;上下之间,章奏批答相关接,刑名法度相维持而已。
非独沿袭故事,亦其地势使然。
何也?国家常朝于奉天门,未尝一日废,可谓勤矣。
然堂陛悬绝,威仪赫奕,御史纠仪,鸿胪举不如法,通政司引奏,上特视之,谢恩见辞,湍湍而退,上何尝治一事,下何尝进一言哉?此无他,地势悬绝,所谓堂上远于万里,虽欲言无由言也。
愚以为欲上下之交,莫若复古内朝之法。
盖周之时有三朝:库门之外为正朝,询谋大臣在焉;路门之外为治朝,日视朝在焉;路门之内为内朝,亦曰燕朝。
《玉藻》云:“君日出而视朝,退视路寝听政。
” 盖视朝而见群臣,所以正上下之分;听政而视路寝,所以通远近之情。
汉制:大司马、左右前后将军、侍中、散骑诸吏为中朝,丞相以下至六百石为外朝。
唐皇城之北南三门曰承天,元正、冬至受万国之朝贡,则御焉,盖古之外朝也。
其北曰太极门,其西曰太极殿,朔、望则坐而视朝,盖古之正朝也。
又北曰两仪殿,常日听朝而视事,盖古之内朝也。
宋时常朝则文德殿,五日一起居则垂拱殿,正旦、冬至、圣节称贺则大庆殿,赐宴则紫宸殿或集英殿,试进士则崇政殿。
侍从以下,五日一员上殿,谓之轮对,则必入陈时政利害。
内殿引见,亦或赐坐,或免穿靴,盖亦有三朝之遗意焉。
盖天有三垣,天子象之。
正朝,象太极也;外朝,象天市也;内朝,象紫微也。
自古然矣。
国朝圣节、冬至、正旦大朝则会奉天殿,即古之正朝也。
常日则奉天门,即古之外朝也。
而内朝独缺。
然非缺也,华盖、谨身、武英等殿,岂非内朝之遗制乎?洪武中如宋濂、刘基,永乐以来如杨士奇、杨荣等,日侍左右,大臣蹇义、夏元吉等,常奏对便殿。
于斯时也,岂有壅隔之患哉?今内朝未复,临御常朝之后,人臣无复进见,三殿高閟,鲜或窥焉。
故上下之情,壅而不通;天下之弊,由是而积。
孝宗晚年,深感有慨于斯,屡召大臣于便殿,讲论天下事。
方将有为,而民之无禄,不及睹至治之美,天下至今以为恨矣。
惟陛下远法圣祖,近法孝宗,尽铲近世壅隔之弊。
常朝之外,即文华、武英二殿,仿古内朝之意,大臣三日或五日一次起居,侍从、台谏各一员上殿轮对;诸司有事咨决,上据所见决之,有难决者,与大臣面议之;不时引见群臣,凡谢恩辞见之类,皆得上殿陈奏。
虚心而问之,和颜色而道之,如此,人人得以自尽。
陛下虽身居九重,而天下之事灿然毕陈于前。
外朝所以正上下之分,内朝所以通远近之情。
如此,岂有近时壅隔之弊哉?唐、虞之时,明目达聪,嘉言罔伏,野无遗贤,亦不过是而已。
qīn
亲
zhèng
政
piān
篇
[
[
míng
明
cháo
朝
]
]
wáng
王
ào
鏊
《
《
yì
易
》
》
zhī
之
《
《
tài
泰
》
》
:
:
“
“
shàng
上
xià
下
jiāo
交
ér
而
qí
其
zhì
志
tóng
同
。
。
”
”
qí
其
《
《
fǒu
否
》
》
yuē
曰
:
:
“
“
shàng
上
xià
下
bú
不
jiāo
交
ér
而
tiān
天
xià
下
wú
无
bāng
邦
。
。
”
”
gài
盖
shàng
上
zhī
之
qíng
情
dá
达
yú
于
xià
下
,
,
xià
下
zhī
之
qíng
情
dá
达
yú
于
shàng
上
,
,
shàng
上
xià
下
yī
一
tǐ
体
,
,
suǒ
所
yǐ
以
wéi
为
“
“
tài
泰
”
”
。
。
xià
下
zhī
之
qíng
情
yōng
壅
è
阏
ér
而
bú
不
dé
得
shàng
上
wén
闻
,
,
shàng
上
xià
下
jiān
间
gé
隔
,
,
suī
虽
yǒu
有
guó
国
ér
而
wú
无
guó
国
yǐ
矣
,
,
suǒ
所
yǐ
以
wéi
为
“
“
fǒu
否
”
”
yě
也
。
。
jiāo
交
zé
则
tài
泰
,
,
bú
不
jiāo
交
zé
则
fǒu
否
,
,
zì
自
gǔ
古
jiē
皆
rán
然
,
,
ér
而
bú
不
jiāo
交
zhī
之
bì
弊
,
,
wèi
未
yǒu
有
rú
如
jìn
近
shì
世
zhī
之
shèn
甚
zhě
者
。
。
jun1
君
chén
臣
xiàng
相
jiàn
见
,
,
zhǐ
止
yú
于
shì
视
cháo
朝
shù
数
kè
刻
;
;
shàng
上
xià
下
zhī
之
jiān
间
,
,
zhāng
章
zòu
奏
pī
批
dá
答
xiàng
相
guān
关
jiē
接
,
,
xíng
刑
míng
名
fǎ
法
dù
度
xiàng
相
wéi
维
chí
持
ér
而
yǐ
已
。
。
fēi
非
dú
独
yán
沿
xí
袭
gù
故
shì
事
,
,
yì
亦
qí
其
dì
地
shì
势
shǐ
使
rán
然
。
。
hé
何
yě
也
?
?
guó
国
jiā
家
cháng
常
cháo
朝
yú
于
fèng
奉
tiān
天
mén
门
,
,
wèi
未
cháng
尝
yī
一
rì
日
fèi
废
,
,
kě
可
wèi
谓
qín
勤
yǐ
矣
。
。
rán
然
táng
堂
bì
陛
xuán
悬
jué
绝
,
,
wēi
威
yí
仪
hè
赫
yì
奕
,
,
yù
御
shǐ
史
jiū
纠
yí
仪
,
,
hóng
鸿
lú
胪
jǔ
举
bú
不
rú
如
fǎ
法
,
,
tōng
通
zhèng
政
sī
司
yǐn
引
zòu
奏
,
,
shàng
上
tè
特
shì
视
zhī
之
,
,
xiè
谢
ēn
恩
jiàn
见
cí
辞
,
,
tuān
湍
tuān
湍
ér
而
tuì
退
,
,
shàng
上
hé
何
cháng
尝
zhì
治
yī
一
shì
事
,
,
xià
下
hé
何
cháng
尝
jìn
进
yī
一
yán
言
zāi
哉
?
?
cǐ
此
wú
无
tā
他
,
,
dì
地
shì
势
xuán
悬
jué
绝
,
,
suǒ
所
wèi
谓
táng
堂
shàng
上
yuǎn
远
yú
于
wàn
万
lǐ
里
,
,
suī
虽
yù
欲
yán
言
wú
无
yóu
由
yán
言
yě
也
。
。
yú
愚
yǐ
以
wéi
为
yù
欲
shàng
上
xià
下
zhī
之
jiāo
交
,
,
mò
莫
ruò
若
fù
复
gǔ
古
nèi
内
cháo
朝
zhī
之
fǎ
法
。
。
gài
盖
zhōu
周
zhī
之
shí
时
yǒu
有
sān
三
cháo
朝
:
:
kù
库
mén
门
zhī
之
wài
外
wéi
为
zhèng
正
cháo
朝
,
,
xún
询
móu
谋
dà
大
chén
臣
zài
在
yān
焉
;
;
lù
路
mén
门
zhī
之
wài
外
wéi
为
zhì
治
cháo
朝
,
,
rì
日
shì
视
cháo
朝
zài
在
yān
焉
;
;
lù
路
mén
门
zhī
之
nèi
内
wéi
为
nèi
内
cháo
朝
,
,
yì
亦
yuē
曰
yàn
燕
cháo
朝
。
。
《
《
yù
玉
zǎo
藻
》
》
yún
云
:
:
“
“
jun1
君
rì
日
chū
出
ér
而
shì
视
cháo
朝
,
,
tuì
退
shì
视
lù
路
qǐn
寝
tīng
听
zhèng
政
。
。
”
”
gài
盖
shì
视
cháo
朝
ér
而
jiàn
见
qún
群
chén
臣
,
,
suǒ
所
yǐ
以
zhèng
正
shàng
上
xià
下
zhī
之
fèn
分
;
;
tīng
听
zhèng
政
ér
而
shì
视
lù
路
qǐn
寝
,
,
suǒ
所
yǐ
以
tōng
通
yuǎn
远
jìn
近
zhī
之
qíng
情
。
。
hàn
汉
zhì
制
:
:
dà
大
sī
司
mǎ
马
、
、
zuǒ
左
yòu
右
qián
前
hòu
后
jiāng
将
jun1
军
、
、
shì
侍
zhōng
中
、
、
sàn
散
qí
骑
zhū
诸
lì
吏
wéi
为
zhōng
中
cháo
朝
,
,
chéng
丞
xiàng
相
yǐ
以
xià
下
zhì
至
liù
六
bǎi
百
shí
石
wéi
为
wài
外
cháo
朝
。
。
táng
唐
huáng
皇
chéng
城
zhī
之
běi
北
nán
南
sān
三
mén
门
yuē
曰
chéng
承
tiān
天
,
,
yuán
元
zhèng
正
、
、
dōng
冬
zhì
至
shòu
受
wàn
万
guó
国
zhī
之
cháo
朝
gòng
贡
,
,
zé
则
yù
御
yān
焉
,
,
gài
盖
gǔ
古
zhī
之
wài
外
cháo
朝
yě
也
。
。
qí
其
běi
北
yuē
曰
tài
太
jí
极
mén
门
,
,
qí
其
xī
西
yuē
曰
tài
太
jí
极
diàn
殿
,
,
shuò
朔
、
、
wàng
望
zé
则
zuò
坐
ér
而
shì
视
cháo
朝
,
,
gài
盖
gǔ
古
zhī
之
zhèng
正
cháo
朝
yě
也
。
。
yòu
又
běi
北
yuē
曰
liǎng
两
yí
仪
diàn
殿
,
,
cháng
常
rì
日
tīng
听
cháo
朝
ér
而
shì
视
shì
事
,
,
gài
盖
gǔ
古
zhī
之
nèi
内
cháo
朝
yě
也
。
。
sòng
宋
shí
时
cháng
常
cháo
朝
zé
则
wén
文
dé
德
diàn
殿
,
,
wǔ
五
rì
日
yī
一
qǐ
起
jū
居
zé
则
chuí
垂
gǒng
拱
diàn
殿
,
,
zhèng
正
dàn
旦
、
、
dōng
冬
zhì
至
、
、
shèng
圣
jiē
节
chēng
称
hè
贺
zé
则
dà
大
qìng
庆
diàn
殿
,
,
cì
赐
yàn
宴
zé
则
zǐ
紫
chén
宸
diàn
殿
huò
或
jí
集
yīng
英
diàn
殿
,
,
shì
试
jìn
进
shì
士
zé
则
chóng
崇
zhèng
政
diàn
殿
。
。
shì
侍
cóng
从
yǐ
以
xià
下
,
,
wǔ
五
rì
日
yī
一
yuán
员
shàng
上
diàn
殿
,
,
wèi
谓
zhī
之
lún
轮
duì
对
,
,
zé
则
bì
必
rù
入
chén
陈
shí
时
zhèng
政
lì
利
hài
害
。
。
nèi
内
diàn
殿
yǐn
引
jiàn
见
,
,
yì
亦
huò
或
cì
赐
zuò
坐
,
,
huò
或
miǎn
免
chuān
穿
xuē
靴
,
,
gài
盖
yì
亦
yǒu
有
sān
三
cháo
朝
zhī
之
yí
遗
yì
意
yān
焉
。
。
gài
盖
tiān
天
yǒu
有
sān
三
yuán
垣
,
,
tiān
天
zǐ
子
xiàng
象
zhī
之
。
。
zhèng
正
cháo
朝
,
,
xiàng
象
tài
太
jí
极
yě
也
;
;
wài
外
cháo
朝
,
,
xiàng
象
tiān
天
shì
市
yě
也
;
;
nèi
内
cháo
朝
,
,
xiàng
象
zǐ
紫
wēi
微
yě
也
。
。
zì
自
gǔ
古
rán
然
yǐ
矣
。
。
guó
国
cháo
朝
shèng
圣
jiē
节
、
、
dōng
冬
zhì
至
、
、
zhèng
正
dàn
旦
dà
大
cháo
朝
zé
则
huì
会
fèng
奉
tiān
天
diàn
殿
,
,
jí
即
gǔ
古
zhī
之
zhèng
正
cháo
朝
yě
也
。
。
cháng
常
rì
日
zé
则
fèng
奉
tiān
天
mén
门
,
,
jí
即
gǔ
古
zhī
之
wài
外
cháo
朝
yě
也
。
。
ér
而
nèi
内
cháo
朝
dú
独
quē
缺
。
。
rán
然
fēi
非
quē
缺
yě
也
,
,
huá
华
gài
盖
、
、
jǐn
谨
shēn
身
、
、
wǔ
武
yīng
英
děng
等
diàn
殿
,
,
qǐ
岂
fēi
非
nèi
内
cháo
朝
zhī
之
yí
遗
zhì
制
hū
乎
?
?
hóng
洪
wǔ
武
zhōng
中
rú
如
sòng
宋
lián
濂
、
、
liú
刘
jī
基
,
,
yǒng
永
lè
乐
yǐ
以
lái
来
rú
如
yáng
杨
shì
士
qí
奇
、
、
yáng
杨
róng
荣
děng
等
,
,
rì
日
shì
侍
zuǒ
左
yòu
右
,
,
dà
大
chén
臣
jiǎn
蹇
yì
义
、
、
xià
夏
yuán
元
jí
吉
děng
等
,
,
cháng
常
zòu
奏
duì
对
biàn
便
diàn
殿
。
。
yú
于
sī
斯
shí
时
yě
也
,
,
qǐ
岂
yǒu
有
yōng
壅
gé
隔
zhī
之
huàn
患
zāi
哉
?
?
jīn
今
nèi
内
cháo
朝
wèi
未
fù
复
,
,
lín
临
yù
御
cháng
常
cháo
朝
zhī
之
hòu
后
,
,
rén
人
chén
臣
wú
无
fù
复
jìn
进
jiàn
见
,
,
sān
三
diàn
殿
gāo
高
bì
閟
,
,
xiān
鲜
huò
或
kuī
窥
yān
焉
。
。
gù
故
shàng
上
xià
下
zhī
之
qíng
情
,
,
yōng
壅
ér
而
bú
不
tōng
通
;
;
tiān
天
xià
下
zhī
之
bì
弊
,
,
yóu
由
shì
是
ér
而
jī
积
。
。
xiào
孝
zōng
宗
wǎn
晚
nián
年
,
,
shēn
深
gǎn
感
yǒu
有
kǎi
慨
yú
于
sī
斯
,
,
lǚ
屡
zhào
召
dà
大
chén
臣
yú
于
biàn
便
diàn
殿
,
,
jiǎng
讲
lùn
论
tiān
天
xià
下
shì
事
。
。
fāng
方
jiāng
将
yǒu
有
wéi
为
,
,
ér
而
mín
民
zhī
之
wú
无
lù
禄
,
,
bú
不
jí
及
dǔ
睹
zhì
至
zhì
治
zhī
之
měi
美
,
,
tiān
天
xià
下
zhì
至
jīn
今
yǐ
以
wéi
为
hèn
恨
yǐ
矣
。
。
wéi
惟
bì
陛
xià
下
yuǎn
远
fǎ
法
shèng
圣
zǔ
祖
,
,
jìn
近
fǎ
法
xiào
孝
zōng
宗
,
,
jìn
尽
chǎn
铲
jìn
近
shì
世
yōng
壅
gé
隔
zhī
之
bì
弊
。
。
cháng
常
cháo
朝
zhī
之
wài
外
,
,
jí
即
wén
文
huá
华
、
、
wǔ
武
yīng
英
èr
二
diàn
殿
,
,
fǎng
仿
gǔ
古
nèi
内
cháo
朝
zhī
之
yì
意
,
,
dà
大
chén
臣
sān
三
rì
日
huò
或
wǔ
五
rì
日
yī
一
cì
次
qǐ
起
jū
居
,
,
shì
侍
cóng
从
、
、
tái
台
jiàn
谏
gè
各
yī
一
yuán
员
shàng
上
diàn
殿
lún
轮
duì
对
;
;
zhū
诸
sī
司
yǒu
有
shì
事
zī
咨
jué
决
,
,
shàng
上
jù
据
suǒ
所
jiàn
见
jué
决
zhī
之
,
,
yǒu
有
nán
难
jué
决
zhě
者
,
,
yǔ
与
dà
大
chén
臣
miàn
面
yì
议
zhī
之
;
;
bú
不
shí
时
yǐn
引
jiàn
见
qún
群
chén
臣
,
,
fán
凡
xiè
谢
ēn
恩
cí
辞
jiàn
见
zhī
之
lèi
类
,
,
jiē
皆
dé
得
shàng
上
diàn
殿
chén
陈
zòu
奏
。
。
xū
虚
xīn
心
ér
而
wèn
问
zhī
之
,
,
hé
和
yán
颜
sè
色
ér
而
dào
道
zhī
之
,
,
rú
如
cǐ
此
,
,
rén
人
rén
人
dé
得
yǐ
以
zì
自
jìn
尽
。
。
bì
陛
xià
下
suī
虽
shēn
身
jū
居
jiǔ
九
zhòng
重
,
,
ér
而
tiān
天
xià
下
zhī
之
shì
事
càn
灿
rán
然
bì
毕
chén
陈
yú
于
qián
前
。
。
wài
外
cháo
朝
suǒ
所
yǐ
以
zhèng
正
shàng
上
xià
下
zhī
之
fèn
分
,
,
nèi
内
cháo
朝
suǒ
所
yǐ
以
tōng
通
yuǎn
远
jìn
近
zhī
之
qíng
情
。
。
rú
如
cǐ
此
,
,
qǐ
岂
yǒu
有
jìn
近
shí
时
yōng
壅
gé
隔
zhī
之
bì
弊
zāi
哉
?
?
táng
唐
、
、
yú
虞
zhī
之
shí
时
,
,
míng
明
mù
目
dá
达
cōng
聪
,
,
jiā
嘉
yán
言
wǎng
罔
fú
伏
,
,
yě
野
wú
无
yí
遗
xián
贤
,
,
yì
亦
bú
不
guò
过
shì
是
ér
而
yǐ
已
。
。