古诗词大全

热度:97 作者: [明代] 张溥
类型:写马|写人|人生|志士|忠义|写草|

五人者,盖当蓼洲周公之被逮,激于义而死焉者也。

至于今,郡之贤士大夫请于当道,即除魏阉废祠之址以葬之;且立石于其墓之门,以旌其所为。

呜呼,亦盛矣哉! 夫五人之死,去今之墓而葬焉,其为时止十有一月耳。

夫十有一月之中,凡富贵之子,慷慨得志之徒,其疾病而死,死而湮没不足道者,亦已众矣;况草野之无闻者欤?独五人之皦皦,何也? 予犹记周公之被逮,在丙寅三月之望。

吾社之行为士先者,为之声义,敛赀财以送其行,哭声震动天地。

缇骑按剑而前,问:“谁为哀者?”众不能堪,抶而仆之。

是时以大中丞抚吴者为魏之私人毛一鹭,公之逮所由使也;吴之民方痛心焉,于是乘其厉声以呵,则噪而相逐。

中丞匿于溷藩以免。

既而以吴民之乱请于朝,按诛五人,曰颜佩韦、杨念如、马杰、沈扬、周文元,即今之傫然在墓者也。

然五人之当刑也,意气扬扬,呼中丞之名而詈之,谈笑以死。

断头置城上,颜色不少变。

有贤士大夫发五十金,买五人之头而函之,卒与尸合。

故今之墓中全乎为五人也。

嗟乎!大阉之乱,缙绅而能不易其志者,四海之大,有几人欤?而五人生于编伍之间,素不闻诗书之训,激昂大义,蹈死不顾,亦曷故哉?且矫诏纷出,钩党之捕遍于天下,卒以吾郡之发愤一击,不敢复有株治;大阉亦逡巡畏义,非常之谋难于猝发,待圣人之出而投缳道路,不可谓非五人之力也。

由是观之,则今之高爵显位,一旦抵罪,或脱身以逃,不能容于远近,而又有剪发杜门,佯狂不知所之者,其辱人贱行,视五人之死,轻重固何如哉?是以蓼洲周公忠义暴于朝廷,赠谥褒美,显荣于身后;而五人亦得以加其土封,列其姓名于大堤之上,凡四方之士无不有过而拜且泣者,斯固百世之遇也。

不然,令五人者保其首领,以老于户牖之下,则尽其天年,人皆得以隶使之,安能屈豪杰之流,扼腕墓道,发其志士之悲哉?故余与同社诸君子,哀斯墓之徒有其石也,而为之记,亦以明死生之大,匹夫之有重于社稷也。

贤士大夫者,冏卿因之吴公,太史文起文公、孟长姚公也。

rén bēi
[ [ míng dài ] ] zhāng
rén zhě , , gài dāng liǎo zhōu zhōu gōng zhī bèi dǎi , , ér yān zhě       
zhì jīn , , jun4 zhī xián shì qǐng dāng dào , , chú wèi yān fèi zhī zhǐ zàng zhī ; ; qiě shí zhī mén , , jīng suǒ wéi       
, , shèng zāi ! !        rén zhī , , jīn zhī ér zàng yān , , wéi shí zhǐ shí yǒu yuè ěr       
shí yǒu yuè zhī zhōng , , fán guì zhī , , kāng kǎi zhì zhī , , bìng ér , , ér yān méi dào zhě , , zhòng ; ; kuàng cǎo zhī wén zhě ? ? rén zhī jiǎo jiǎo , , ? ?        yóu zhōu gōng zhī bèi dǎi , , zài bǐng yín sān yuè zhī wàng       
shè zhī háng wéi shì xiān zhě , , wéi zhī shēng , , liǎn cái sòng háng , , shēng zhèn dòng tiān       
àn jiàn ér qián , , wèn : : shuí wéi āi zhě ? ? zhòng néng kān , , chì ér zhī       
shì shí zhōng chéng zhě wéi wèi zhī rén máo , , gōng zhī dǎi suǒ yóu shǐ 使 ; ; zhī mín fāng tòng xīn yān , , shì chéng shēng , , zào ér xiàng zhú       
zhōng chéng hùn fān miǎn       
ér mín zhī luàn qǐng cháo , , àn zhū rén , , yuē yán pèi wéi yáng niàn jié shěn yáng zhōu wén yuán , , jīn zhī lěi rán zài zhě       
rán rén zhī dāng xíng , , yáng yáng , , zhōng chéng zhī míng ér zhī , , tán xiào       
duàn tóu zhì chéng shàng , , yán shǎo biàn       
yǒu xián shì shí jīn , , mǎi rén zhī tóu ér hán zhī , , shī       
jīn zhī zhōng quán wéi rén       
jiē ! ! yān zhī luàn , , jìn shēn ér néng zhì zhě , , hǎi zhī , , yǒu rén ? ? ér rén shēng biān zhī jiān , , wén shī shū zhī xùn , , áng , , dǎo , , zāi ? ? qiě jiǎo zhào fēn chū , , gōu dǎng zhī biàn tiān xià , , jun4 zhī fèn , , gǎn yǒu zhū zhì ; ; yān qūn xún wèi , , fēi cháng zhī móu nán , , dài shèng rén zhī chū ér tóu huán dào , , wèi fēi rén zhī       
yóu shì guān zhī , , jīn zhī gāo jué xiǎn wèi , , dàn zuì , , huò tuō shēn táo , , néng róng yuǎn jìn , , ér yòu yǒu jiǎn mén , , yáng kuáng zhī suǒ zhī zhě , , rén jiàn háng , , shì rén zhī , , qīng zhòng zāi ? ? shì liǎo zhōu zhōu gōng zhōng bào cháo tíng , , zèng shì bāo měi , , xiǎn róng shēn hòu ; ; ér rén jiā fēng , , liè xìng míng zhī shàng , , fán fāng zhī shì yǒu guò ér bài qiě zhě , , bǎi shì zhī       
rán , , lìng rén zhě bǎo shǒu lǐng , , lǎo yǒu zhī xià , , jìn tiān nián , , rén jiē shǐ 使 zhī , , ān néng háo jié zhī liú , , è wàn dào , , zhì shì zhī bēi zāi ? ? tóng shè zhū jun1 , , āi zhī yǒu shí , , ér wéi zhī , , míng shēng zhī , , zhī yǒu zhòng shè       
xián shì zhě , , jiōng qīng yīn zhī gōng , , tài shǐ wén wén gōng mèng zhǎng yáo gōng
热度:116 作者: [明朝] 张溥
类型:写马|写人|古文观止|人生|志士|忠义|写草|

五人者,盖当蓼洲周公之被逮,激于义而死焉者也。

至于今,郡之贤士大夫请于当道,即除魏阉废祠之址以葬之;且立石于其墓之门,以旌其所为。

呜呼,亦盛矣哉! 夫五人之死,去今之墓而葬焉,其为时止十有一月耳。

夫十有一月之中,凡富贵之子,慷慨得志之徒,其疾病而死,死而湮没不足道者,亦已众矣;况草野之无闻者欤?独五人之皦皦,何也? 予犹记周公之被逮,在丙寅三月之望。

吾社之行为士先者,为之声义,敛赀财以送其行,哭声震动天地。

缇骑按剑而前,问:“谁为哀者?”众不能堪,抶而仆之。

是时以大中丞抚吴者为魏之私人毛一鹭,公之逮所由使也;吴之民方痛心焉,于是乘其厉声以呵,则噪而相逐。

中丞匿于溷藩以免。

既而以吴民之乱请于朝,按诛五人,曰颜佩韦、杨念如、马杰、沈扬、周文元,即今之傫然在墓者也。

然五人之当刑也,意气扬扬,呼中丞之名而詈之,谈笑以死。

断头置城上,颜色不少变。

有贤士大夫发五十金,买五人之头而函之,卒与尸合。

故今之墓中全乎为五人也。

嗟乎!大阉之乱,缙绅而能不易其志者,四海之大,有几人欤?而五人生于编伍之间,素不闻诗书之训,激昂大义,蹈死不顾,亦曷故哉?且矫诏纷出,钩党之捕遍于天下,卒以吾郡之发愤一击,不敢复有株治;大阉亦逡巡畏义,非常之谋难于猝发,待圣人之出而投缳道路,不可谓非五人之力也。

由是观之,则今之高爵显位,一旦抵罪,或脱身以逃,不能容于远近,而又有剪发杜门,佯狂不知所之者,其辱人贱行,视五人之死,轻重固何如哉?是以蓼洲周公忠义暴于朝廷,赠谥褒美,显荣于身后;而五人亦得以加其土封,列其姓名于大堤之上,凡四方之士无不有过而拜且泣者,斯固百世之遇也。

不然,令五人者保其首领,以老于户牖之下,则尽其天年,人皆得以隶使之,安能屈豪杰之流,扼腕墓道,发其志士之悲哉?故余与同社诸君子,哀斯墓之徒有其石也,而为之记,亦以明死生之大,匹夫之有重于社稷也。

贤士大夫者,冏卿因之吴公,太史文起文公、孟长姚公也。

rén bēi
[ [ míng cháo ] ] zhāng
rén zhě , , gài dāng liǎo zhōu zhōu gōng zhī bèi dǎi , , ér yān zhě       
zhì jīn , , jun4 zhī xián shì qǐng dāng dào , , chú wèi yān fèi zhī zhǐ zàng zhī ; ; qiě shí zhī mén , , jīng suǒ wéi       
, , shèng zāi ! !        rén zhī , , jīn zhī ér zàng yān , , wéi shí zhǐ shí yǒu yuè ěr       
shí yǒu yuè zhī zhōng , , fán guì zhī , , kāng kǎi zhì zhī , , bìng ér , , ér yān méi dào zhě , , zhòng ; ; kuàng cǎo zhī wén zhě ? ? rén zhī jiǎo jiǎo , , ? ?        yóu zhōu gōng zhī bèi dǎi , , zài bǐng yín sān yuè zhī wàng       
shè zhī háng wéi shì xiān zhě , , wéi zhī shēng , , liǎn cái sòng háng , , shēng zhèn dòng tiān       
àn jiàn ér qián , , wèn : : shuí wéi āi zhě ? ? zhòng néng kān , , chì ér zhī       
shì shí zhōng chéng zhě wéi wèi zhī rén máo , , gōng zhī dǎi suǒ yóu shǐ 使 ; ; zhī mín fāng tòng xīn yān , , shì chéng shēng , , zào ér xiàng zhú       
zhōng chéng hùn fān miǎn       
ér mín zhī luàn qǐng cháo , , àn zhū rén , , yuē yán pèi wéi yáng niàn jié shěn yáng zhōu wén yuán , , jīn zhī lěi rán zài zhě       
rán rén zhī dāng xíng , , yáng yáng , , zhōng chéng zhī míng ér zhī , , tán xiào       
duàn tóu zhì chéng shàng , , yán shǎo biàn       
yǒu xián shì shí jīn , , mǎi rén zhī tóu ér hán zhī , , shī       
jīn zhī zhōng quán wéi rén       
jiē ! ! yān zhī luàn , , jìn shēn ér néng zhì zhě , , hǎi zhī , , yǒu rén ? ? ér rén shēng biān zhī jiān , , wén shī shū zhī xùn , , áng , , dǎo , , zāi ? ? qiě jiǎo zhào fēn chū , , gōu dǎng zhī biàn tiān xià , , jun4 zhī fèn , , gǎn yǒu zhū zhì ; ; yān qūn xún wèi , , fēi cháng zhī móu nán , , dài shèng rén zhī chū ér tóu huán dào , , wèi fēi rén zhī       
yóu shì guān zhī , , jīn zhī gāo jué xiǎn wèi , , dàn zuì , , huò tuō shēn táo , , néng róng yuǎn jìn , , ér yòu yǒu jiǎn mén , , yáng kuáng zhī suǒ zhī zhě , , rén jiàn háng , , shì rén zhī , , qīng zhòng zāi ? ? shì liǎo zhōu zhōu gōng zhōng bào cháo tíng , , zèng shì bāo měi , , xiǎn róng shēn hòu ; ; ér rén jiā fēng , , liè xìng míng zhī shàng , , fán fāng zhī shì yǒu guò ér bài qiě zhě , , bǎi shì zhī       
rán , , lìng rén zhě bǎo shǒu lǐng , , lǎo yǒu zhī xià , , jìn tiān nián , , rén jiē shǐ 使 zhī , , ān néng háo jié zhī liú , , è wàn dào , , zhì shì zhī bēi zāi ? ? tóng shè zhū jun1 , , āi zhī yǒu shí , , ér wéi zhī , , míng shēng zhī , , zhī yǒu zhòng shè       
xián shì zhě , , jiōng qīng yīn zhī gōng , , tài shǐ wén wén gōng mèng zhǎng yáo gōng